Dwuosobowa działalność gospodarcza – zmiana na jednoosobową działalność gospodarczą
Dwuosobowa działalność gospodarcza – zamiana w jednoosobową działalność gospodarczą
„Bo w tym cały jest ambaras aby dwoje chciało naraz” – a co jeśli jeden ze wspólników dwuosobowej spółki jawnej nie chce lub nie może kontynuować jej prowadzenia, a drugi wręcz przeciwnie chce.
Czy wspólnik dwuosobowej spółki jawnej może kontynuować prowadzenie działalności gospodarczej bez drugiego wspólnika?
Jak najbardziej, taką możliwość przewiduje przepis art. 66 kodeksu spółek handlowych (dalej k.s.h.), który ma zastosowanie do spółek dwuosobowych, o czym często się zapomina i przeprowadza niepotrzebnie postępowanie likwidacyjne spółki.
Zgodnie z treścią tego przepisu „jeżeli w spółce składającej się z dwóch wspólników po stronie jednego z nich zaistnieje powód rozwiązania spółki, sąd może przyznać drugiemu wspólnikowi prawo do przejęcia majątku spółki z obowiązkiem rozliczenia się z występującym wspólnikiem (…)”.
Użyte w tym przepisie pojęcie „powód” oznacza praktycznie każdą przyczynę, leżącą po stronie jednego wspólnika, uniemożliwiającą kontynuację działalności spółki.
Może to być zatem sytuacja, w której jeden ze wspólników, albo jego wierzyciel wypowie umowę spółki, bądź też w przypadku śmierci wspólnika lub ogłoszenia jego upadłości.
Podstawą zastosowania tego przepisu mogą być również motywy uchwały o rozwiązaniu spółki (długotrwały brak zaangażowania wspólnika w prowadzeniu spraw spółki, przewlekła choroba wspólnika) lub postanowienia umowne spółki przewidujące jej rozwiązanie w przypadku zaistnienia przewidzianych w jej treści określonych okoliczności (osiągnięcie określonego wieku).
Krok po kroku…
Kliknij i napisz do nas. Zapraszamy na konsultacjeWniesienie pozwu
Wspólnik zainteresowany kontynuacją prowadzenia działalności powinien wystąpić z powództwem wnosząc o przyznanie przez sąd prawa do przejęcia majątku rozwiązanej spółki z obowiązkiem rozliczenia się z drugim wspólnikiem.
Wystąpienie wspólnika ze spółki jawnej dwuosobowej
Dopuszczalną jest również sytuacja, w której z powództwem do sądu może wystąpić wspólnik ustępujący, aczkolwiek w praktyce zdarza się to niezwykle rzadko.
Wątpliwości mogą dotyczyć przypadku śmierci jednego z dwóch wspólników. W takim przypadku wydaje się, że pozwanym powinien być spadkobierca jako osoba uprawniona do dziedziczenia w zakresie praw członkowskich zmarłego wspólnika.
Sporządzenie bilansu
Do pozwu należy dołączyć bilans, w którym określa się wartość zbywczą przedsiębiorstwa spółki na dzień wniesienia pozwu do sądu (art. 65 k.s.h.) Przedmiotowy bilans powinien uwzględniać wszystkie składniki materialne i niematerialne przedsiębiorstwa (w tym spis towarów), a w szczególności: wartość rynkową poszczególnych praw należących do spółki, jej renomę, lokalizację, rodzaj odbiorców.
W bilansie należy uwzględnić przysługujące odchodzącemu wspólnikowi wierzytelności (roszczenia) wobec spółki, jak również wierzytelności spółki wobec wspólnika. Wpływają one bowiem na wysokość udziału należnego ustępującemu wspólnikowi.
Jak wynika z art. 14 ust. 2 pkt 16 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej u.p.d.o.f.), środki pieniężne otrzymane przez wspólnika spółki niebędącej osobą prawną z tytułu wystąpienia z takiej spółki stanowią przychody z działalności gospodarczej. Dla tego rodzaju przychodów ustawodawca nie przewiduje zwolnień podatkowych.
Otrzymana zatem przez ustępującego wspólnika kwota powinna zostać opodatkowana. Należy jedynie pamiętać, że opodatkowaniu będzie podlegał w takim przypadku dochód, stanowiący różnicę pomiędzy kwotą otrzymanej należności, a wydatkami na nabycie lub objęcie prawa do udziałów w spółce (art. 24 ust. 3c u.p.d.o.f.).
Sądem właściwym jest sąd położony w okręgu miejsca siedziby (adresu) spółki. W zależności od wartości majątku spółki (kwota równa lub przekraczająca 75 tysięcy złotych) właściwym będzie albo sąd rejonowy albo sąd okręgowy.
Opłata sądowa jest stała i wynosi 2000 zł, jako że zalicza się do spraw o rozwiązanie spółki (art. 29 pkt. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. nr 167, poz. 1398 z 2005 roku z późniejszymi zmianami).
Kliknij i napisz do nas. Zapraszamy na konsultacjeZabezpieczenie powództwa
Istotnym jest podkreślenie, że w postępowaniu na podstawie przepisu art. 66 k.s.h., Sąd na wniosek powoda może udzielić zabezpieczenia powództwa, którego celem jest ochrona majątku spółki przed nielojalnym wspólnikiem.
Sąd może udzielić zabezpieczenia w taki sposób, jaki stosownie do okoliczności uzna za odpowiedni i może to nastąpić poprzez: unormowanie praw i obowiązków stron na czas trwania postępowania oraz ustanowienie zakazu zbywania przedmiotów lub praw należących do spółki.
Orzeczenie sądu
W wyroku Sąd orzeka o prawie do przejęcia majątku spółki przez pozostającego wspólnika z prawem kontynuowania działalności i jednocześnie zobowiązuje go do rozliczenia się ze wspólnikiem odchodzącym, z jego udziału kapitałowego. Rozliczenie następuje według reguł ściśle określonych w przepisie art. 65 k.s.h. i nawet przy zgodnej Mogą oni co najwyżej poza postępowaniem sądowym zawrzeć odrębne porozumienie.
Reguły te zaś nakazują rozliczenie się co do zasady wyłącznie w pieniądzu. Jedynie rzeczy, które zostały wniesione do spółki do używania (np. tytułem umowy najmu) zwraca się wspólnikowi odchodzącemu w naturze).
Jeżeli udział kapitałowy takiego wspólnika albo jego spadkobiercy przy rozliczeniu wykazuje wartość ujemną, jest on obowiązany wyrównać spółce przypadającą na niego brakującą wartość. Wspólnik występujący uczestniczy w zysku i stracie ze spraw jeszcze niezakończonych, ale nie ma on jednak wpływu na ich prowadzenie.
Odchodzący wspólnik może również żądać wyjaśnień, rachunków oraz podziału zysku i straty z końcem każdego roku obrotowego. Sukcesja uniwersalna dotychczasowych praw i obowiązków spółki
Skutkiem uprawomocnienia się wyroku sądu jest przejście majątku spółki na rzecz dotychczasowego wspólnika i staje się jego własnością. W praktyce oznacza, że od tej chwili przedsiębiorstwo spółki staje się przedsiębiorstwem prowadzonym przez byłego wspólnika indywidualnie.
Jeśli przejmującym majątek spółki jest wspólnik będący osoba fizyczną nie prowadzącą dotychczas równolegle jednoosobowej działalności gospodarczej, będzie zobowiązany do zarejestrowania się jako przedsiębiorca w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.
Jak przekształcić spółkę cywilną w jednoosobową działalność
Tym samym dochodzi niejako do „przekształcenia” dwuosobowej spółki jawnej w przedsiębiorcę jednoosobowego. To umożliwia utrzymanie przedsiębiorstwa spółki w dotychczasowym kształcie i kontynuowanie prowadzonej przez przedsiębiorcę działalności, która przybiera inną formę organizacyjną.
W tej sytuacji ma miejsce następstwo prawne pod tytułem ogólnym, tzw. sukcesja uniwersalna, czyli wstąpienie następcy prawnego w ogół praw stanowiących majątek poprzednika.
Obowiązki rejestrowe
Wspólnik, na rzecz którego sąd orzekł przejście majątku dotychczasowej spółki jest zobowiązany zgłosić do sądu rejestrowego wniosek o jej wykreślenie. Rozwiązanie dwuosobowej spółki jawnej następuje już z chwilą uprawomocnienia się wyroku sądu o przejęciu majątku spółki przez wspólnika, zaś wykreślenie spółki z rejestru przedsiębiorców KRS ma jedynie charakter deklaratoryjny. Opłata sądowa od wniosku o wykreślenie wynosi 400 zł, zaś opłata za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym 100 zł (na dzień niniejszego wpisu 26.10.2017 r.)/.
Kliknij i napisz do nas. Zapraszamy na konsultacjePodsumowanie
Podsumowując warto podkreślić, że angażowanie sądu w proces likwidacji spółki powinno być ostatecznością. Wspólnicy zawsze mogą polubownie porozumieć się, że zakończenie działalności spółki nastąpi poprzez przejęcie przedsiębiorstwa spółki przez jednego ze wspólników za wypłatą określonych kwot drugiemu wspólnikowi.
Zapisz się na newsletterPodobne artykuły
Szybka likwidacja oddziału przedsiębiorcy zagranicznego
Wynajem lokalu spółce – jak pobierać czynsz najmu lokalu od spółki z o.o. będąc jej wspólnikiem?
