Egzekucja świadczeń niepieniężnych – jak zmusić dłużnika do określonego działania?
Oprócz spraw o zapłatę bardzo często przedmiotem postępowania sądowego są naruszenia praw i interesów, których celem jest przymuszenie pozwanego do określonego działania. Przykład: W mediach społecznościowych, czy też na stronie internetowej umieszczono nieprawdziwą informację o danej osobie, której treść narusza dobra osobiste tej osoby w postaci wizerunku i dobrego imienia. W takim przypadku jednym z roszczeń, których można dochodzić jest roszczenie o usunięcie spornego komunikatu oraz opublikowanie oświadczenia celem usunięcia skutków niedozwolonych działań. Jest to tak zwane świadczenie niepieniężne. Jak wygląda egzekucja świadczeń niepieniężnych?
Kliknij i napisz do nas. Zapraszamy na konsultacjeEgzekucja świadczeń niepieniężnych
Niestety uzyskanie pozytywnego rozstrzygnięcia sądu to nie wszystko, gdyż w takim przypadku ważne jest spowodowanie, aby taki wyrok został wykonany przez stronę zobowiązaną.
A zatem jak to zrobić? Jak przebiega egzekucja, gdy obowiązkiem dłużnika jest dokonanie określonej czynności?
Na początek trochę teorii. W odróżnieniu od egzekucji świadczeń pieniężnych, egzekucja świadczeń niepieniężnych, sprowadza się do „uzyskania” od dłużnika określonego zachowania (także zaniechania) bądź oznaczonej rzeczy.
Zgodnie z przepisami kodeksu postępowania cywilnego egzekucja świadczeń niepieniężnych ma miejsce, gdy tytuł wykonawczy stanowiący jego podstawę zobowiązuje dłużnika do świadczenia polegającego na:
- wydaniu rzeczy ruchomej (art. 1041 k.p.c.)
- wydaniu nieruchomości lub statku bądź opróżnieniu pomieszczenia (art. 1046 k.p.c.)
- złożeniu oznaczonego oświadczenia woli (art. 1047 k.p.c.)
- wykonaniu czynności, którą za dłużnika może wykonać także inna osoba, czyli czynności zastępczych (art. 1049 k.p.c.)
- wykonaniu czynności, której inna osoba wykonać za dłużnika nie może, czyli czynności niezastępowalnych (art. 1050 k.p.c.)
- na zaniechaniu pewnej czynności i nieprzeszkadzaniu czynności wierzyciela (art. 1051 k.p.c.)
W praktyce często spotyka się orzeczenia nakazujące wydanie ruchomości, usunięcie ze strony internetowej czy też z mediów społecznościowych treści naruszających czyjeś prawa czy też nakazanie zaniechania naruszania praw, obowiązek usunięcia skutków naruszenia dóbr osobistych wierzyciela, polegający na zamieszczeniu odpowiedniej treści oświadczenia w prasie lub też umieszczeniu go w innym miejscu (np. na tablicy ogłoszeń).
Egzekucja świadczeń niepieniężnych – czynności niezastępowalne i zastępowalne
Ze względu na charakter różnego rodzaju czynności możemy wyróżnić czynności, które dłużnik może wykonać wyłącznie osobiście (np. wykonanie dzieła w postaci namalowania obrazu) – tzw. czynności niezastępowalne, oraz czynności, które zamiast dłużnika może wykonać osoba trzecia, z takim samym co dłużnik skutkiem (np. rozbiórka budynku, umieszczenie w prasie ogłoszenia o określonej treści) – tzw. czynności zastępowalne.
Co to jest czynność niezastępowalna?
Czynność niezastępowalna to taka czynność, której inna osoba za dłużnika wykonać nie może,
a której wykonanie zależy wyłącznie od woli dłużnika, a nie od określonych okoliczności. Czynność ta jest związana z osobą dłużnika, gdyż tylko on sam może ją wykonać ze względu na swoje umiejętności i kwalifikacje, które dla wierzyciela odgrywają kluczową rolę. Dłużnik powinien mieć fizyczną oraz prawną możliwość wykonania czynności.
Katalog czynności niezastępowanych jest otwarty. Przykładowo jako czynność niezastępowalną można wskazać: złożenie sprawozdania finansowego, okazanie ksiąg i dokumentów, dopuszczenie do współposiadania rzeczy, usunięcie skutków naruszenia dóbr osobistych, przez złożenie oświadczenia odpowiedniej treści w formie ogłoszenia, czynności artystyczne, wykonanie orzeczenia o przywróceniu wierzyciela do pracy, wykonanie orzeczenia nakazującego pracodawcy wydanie opinii o pracowniku.
Egzekucja czynności niezastępowalnych
Jeżeli mimo istnienia tytułu wykonawczego określającego obowiązek wykonania czynności, dłużnik nie podejmuje żadnych działań, wierzyciel może wystąpić do sądu z wnioskiem o wszczęcie egzekucji. Jeżeli dłużnik ma wykonać czynność, której inna osoba wykonać za niego nie może, a której wykonanie zależy wyłącznie od jego woli, sąd, w którego okręgu czynność ma być wykonana, na wniosek wierzyciela po wysłuchaniu stron wyznaczy dłużnikowi termin do wykonania i zagrozi mu grzywną na wypadek, gdyby w wyznaczonym terminie czynności nie wykonał.
Jeżeli wykonanie czynności wymaga wydatków pieniężnych lub dostarczenia materiałów, a obowiązek dostarczenia obciążałby wierzyciela, sąd przystąpi do egzekucji dopiero po wykazaniu przez wierzyciela, że dopełnił on ciążącego na nim obowiązku.
W sytuacji, gdy termin wyznaczony przez sąd upłynie bezskutecznie, wierzyciel może wystąpić do sądu o nałożenie na dłużnika grzywny. Sąd nakładając grzywnę wyznaczy dłużnikowi nowy termin z zagrożeniem nałożenia surowszej grzywny.
Warto pamiętać, że jeżeli dłużnik nie zapłaci wymierzonej grzywny sąd może dokonać jej zmiany na areszt.
Kliknij i napisz do nas. Zapraszamy na konsultacjeCo to jest czynność zastępowalna?
Czynność zastępowalna to taka czynność, którą inna osoba może wykonać za dłużnika. Przede wszystkim jest to czynność, której wykonaniem trudni się zawodowo wiele podmiotów. Wykonanie czynności zastępowalnej nie wymaga specjalnych uzdolnień, wiedzy ani umiejętności.
Przykładem czynności zastępowalnej może być budowa, remont lub rozbiórka obiektu budowlanego, przewóz osób lub rzeczy, sprzątanie, malowanie lub pilnowanie pomieszczeń, naprawa rzeczy powszechnego użytku.
Egzekucja czynności zastępowalnych
Postępowanie egzekucyjne dotyczące wykonania czynności zastępowalnej składa się z dwóch etapów:
- wezwania dłużnika do wykonania czynności w oznaczonym terminie,
- umocowania wierzyciela do wykonania czynności na jego koszt i ewentualne przyznanie wierzycielowi potrzebnej na ten cel kwot.
W sytuacji, gdy dłużnik nie zastosuje się do wezwania w wyznaczonym terminie, sąd może przejeść do kolejnego etapu postępowania tj. umocowania wierzyciela do wykonania czynności na jego koszt waz z przyznaniem wierzycielowi odpowiedniej na ten cel kwoty.
Każdy etap postępowania prowadzony jest na podstawie oddzielnego postanowienia sądu.
W drugim etapie postępowania może być wydanych kilka postanowień, jeżeli wierzyciel zażądał przyznania potrzebnej kwoty dopiero po uzyskaniu umocowania bądź gdy przyznana suma okazała się niewystarczająca i wierzyciel żąda przyznania dalszej kwoty.
W celu szybszego przebiegu postępowania egzekucyjnego czynności zastępowalnej rekomenduje się, aby wierzyciel we wniosku o wszczęcie egzekucji zawarł wszystkie żądania dotyczące każdego etapu egzekucji tj.: wniosek o wezwanie dłużnika do wykonania czynności w wyznaczonym terminie, wniosek o udzielenie umocowania do wykonania czynności (w przypadku bezskutecznego upływu ww. terminu), wniosek o przyznanie odpowiedniej kwoty.
Po bezskutecznym upływie terminu wykonania czynności przez dłużnika sąd udziela wierzycielowi upoważnienia do wykonania czynności na koszt dłużnika. Uprawnionym do faktycznego wykonania czynności może być sam wierzyciel albo osoba trzecia, której wierzyciel powierzy wykonanie czynności.
Warto pamiętać, że zarówno wniosek o wezwanie dłużnika do wykonania egzekwowanej czynności w wyznaczonym terminie oraz umocowanie wierzyciela do wykonania tej czynności na koszt dłużnika, w razie bezskutecznego upływu wyznaczonego terminu, jak również wniosek o przeprowadzenie przez sąd egzekucji czynności, której inna osoba nie może za dłużnika wykonać, podlega opłacie stałej w wysokości 200 zł.
Egzekucja jest niedopuszczalna jeżeli w tytule egzekucyjnym sąd postanowił, że w razie niewykonania czynności przez dłużnika w wyznaczonym terminie, wierzyciel jest umocowany do wykonania tej czynności na koszt dłużnika.
Kliknij i napisz do nas. Zapraszamy na konsultacjePodsumowanie
Warto wiedzieć, że zwłaszcza w przypadku naruszenia dóbr osobistych – zarówno osób fizycznych, ale także spółek, istotnym jest, aby szybko doprowadzić do wstrzymania bezprawnego działania. W tym celu można skorzystać z tzw. instytucji zabezpieczenia roszczeń i uzyskania natychmiastowego efektu – przynajmniej wstrzymującego działania na czas trwania właściwego postępowania sądowego, które to może trwać latami, a w rezultacie zanim zapadnie wyrok i się uprawomocni naruszenie spowoduje nieodwracalne negatywne skutki. Ale o tym w innym artykule….
Ciekawe? 🙂 Sprawdź w czym jeszcze możemy Ci doradzić!
Zapisz się na newsletterPodobne artykuły
Udziały fantomowe – praktyczne aspekty motywowania i nagradzania pracowników oraz współpracowników
Czy członek Zarządu Spółki kapitałowej może być jej pełnomocnikiem?
