ESG czyli nowe standardy rozwoju przedsiębiorstw
Od pewnego czasu w przestrzeni publicznej coraz głośniej jest o ESG. W ramach jednej z popularnych wyszukiwarek internetowych najczęściej wyszukiwanymi frazami związanymi z ESG są: „co ESG oznacza dla firm?”, „czym jest strategia ESG?”, „jaki jest wpływ ESG na biznes” i inne. W tym artykule, postaramy się w prosty sposób przybliżyć istotę ESG oraz odpowiedzieć na pytanie, czy ESG ma wpływ na Państwa biznes.
ESG czyli zrównoważony rozwój przedsiębiorstw z poszanowaniem dla środowiska.
Skrót ESG oznacza Environmental Social Governance. Jak sama nazwa wskazuje, ESG jest oparte na trzech filarach tj.:
Środowiskowym (Environmental) – czyli wpływ przedsiębiorstw na środowisko oraz naturalny ekosystem. Obejmuje on między innymi następujące aspekty:
- zarządzanie zasobami naturalnymi w sposób efektywny,
- zrównoważony rozwój łańcucha dostaw,
- zmniejszanie emisji CO2,
- zrównoważona polityka energetyczna;
Społecznym (Social) – czyli budowanie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw zarówno w relacjach B2B jak również B2C. W skład tego filaru wchodzi między innymi:
- równość rasowa, płci oraz orientacji,
- zwalczanie nierówności społecznych,
- sprawiedliwe i transparentne łańcuchy dostaw,
- rozwój kapitału ludzkiego;
Ład korporacyjny (Governance)– czyli ład korporacyjny w przedsiębiorstwach, wdrażanie i przestrzeganie etyki biznesowej oraz transparentność funkcjonowania i podejmowanych działań przez przedsiębiorców. Ten filar obejmuje:
- nadzór nad przedsiębiorstwem,
- różnorodność w zarządzie przedsiębiorstwa,
- przestrzeganie obowiązków informacyjnych wobec akcjonariuszy,
- etyka w biznesie,
- transparentność i raportowanie.
Celem wprowadzenia ESG i nałożeniem na przedsiębiorców dodatkowych obowiązków jest osiągnięcie przez Unię Europejską neutralności klimatycznej do 2050 roku, zapewnienie odbudowy, odporności i odpowiedniej ochrony wszystkich światowych ekosystemów do 2050 roku, zaś w aspekcie europejskim – wprowadzenie bioróżnorodności w Europie na ścieżkę odbudowy do 2030 roku
Podstawowymi obowiązkami przedsiębiorców, którzy są objęci ESG to (1) rozwój przedsiębiorstwa w sposób zrównoważony oraz (2) sporządzenie raportów ESG (wytyczne dla spółek w zakresie sporządzania raportów opracowała Giełda Papierów Wartościowych).
ESG to gąszcz przepisów
Wprowadzenie zasad zrównoważanego rozwoju składających się na ESG, wiąże się z rozległą legislacją na poziomie Unii Europejskiej a następnie wewnątrz Państw członkowskich, w drodze implementacji przepisów unijnych do krajowych porządków prawnych.
Już na ten moment, przepisy które regulują zasady zrównoważonego rozwoju w obecnym kształcie tworzą szereg dyrektyw Unii Europejskiej. Wśród nich warto wymienić następujące:
- Dyrektywa CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive). Podmioty objęte Dyrektywą CSRD będą zobowiązane do sporządzania oraz składania raportów w zakresie wyżej wymienionych filarów ESG zgodnie z unijnymi standardami ESRS.
- Rozporządzenie ESRS (European Sustainability Reporting Standards). Omawiany akt określa standardy raportowania oraz wymogi sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju niezależne od sektora gospodarki.
- Dyrektywa CSDDD (Corporate Sustainability Due Diligence Directive).Jest to dyrektywa regulująca obowiązki przedsiębiorstw w sprawie identyfikowania, oceny, zapobiegania, łagodzenia, likwidacji oraz naprawy wpływu przedsiębiorstw na ludzi i planetę.
- Dyrektywa w sprawie poprawy równowagi płci wśród dyrektorów spółek giełdowych oraz powiązanych środków. Dyrektywa wprowadza powinność, aby spółki notowane na giełdzie do 30 czerwca 2026 r. osiągnęły odpowiedni poziom równowagi płci na stanowiskach dyrektorskich.
- Taksonomia EU. Są to przepisy nakładające obowiązek udostępniania inwestorom przejrzystych informacji dotyczące udziału przedsiębiorstwa w zrównoważonej środowiskowo aktywności spółki.
- Dyrektywa SRD II (Shareholders Rights Directive II). Wprowadza określone reguły w zakresie polityki wynagrodzeń, sprawozdania o wynagrodzeniach oraz identyfikacji akcjonariuszy.
Biorąc pod uwagę cele związane ze zrównoważonym rozwojem w ramach ESG oraz długofalowy charakter, należy się spodziewać, że zakres aktów normatywnych nakładających obowiązki na przedsiębiorców będzie się poszerzał o nowe akty lub zmiany dotychczasowych.
Kliknij i napisz do nas. Zapraszamy na konsultacjeESG nie dotyczy wszystkich. Czy aby na pewno?
Obowiązki sprawozdawcze wynikające z Dyrektywy CSRD dotyczą następujących podmiotów notowanych na unijnych rynkach:
- dużych przedsiębiorców, którzy zatrudniają co najmniej 500 osób o ile suma bilansowa przekroczy 85 mln. złotych lub roczny przychód przekroczy kwotę 170 mln złotych. Obowiązek przygotowania raportów ESG będzie dotyczył tych przedsiębiorców już w 2024 roku;
- przedsiębiorców, którzy spełniają przynajmniej 2 przesłanki z 3 wymienionych poniżej:
- zatrudniają co najmniej 250 pracowników,
- suma bilansowa przekracza 85 mln. złotych,
- roczny przychód wnosi co najmniej 170 mln. złotych.
Przedsiębiorcy spełniający powyższe przesłanki będą zobowiązani do przygotowania raportu ESG za 2025 rok;
- przedsiębiorców, którzy spełniają przynajmniej 2 przesłanki z 3 wymienionych poniżej:
- zatrudniają co najmniej 10 pracowników,
- suma bilansowa przekracza 1,5 mln złotych,
- roczny przychód wnosi co najmniej 3 mln złotych.
Przedsiębiorcy spełniający powyższe przesłanki będą zobowiązani do przygotowania raportu ESG za 2026 rok.
Z powyższego katalogu podmiotów objętych obowiązkiem sprawozdawczym w ramach ESG wynika, że zostały nim objęte duże podmioty notowane na rynkach unijnych. Wydaje się jednak, że zasady zrównoważonego rozwoju w ramach ESG mogą również w sposób pośredni objąć przedsiębiorców niespełniających powyższych kryteriów.
Należy zwrócić uwagę, że dzisiaj nie funkcjonują przedsiębiorstwa, które można by było nazwać mianem samowystarczalnych. Praktycznie każde przedsiębiorstwo w mniejszym lub większym zakresie korzysta z outsourcingu. W celu skutecznej realizacji zasad zrównoważonego rozwoju i osiągania celów stawianych przez Unię Europejską (np. w zakresie ograniczenia emisji CO2), może wytworzyć się praktyka, w której duże przedsiębiorstwa będą narzucać rygorystyczne obowiązki swoim kontrahentom, w obszarze środowiska lub w obszarze społecznym. Przykładem może być outsourcing usług logistycznych. Warunkiem zawarcia umowy z kontrahentem może być mała emisyjność środków transportu, nowoczesna flota itp.
Członkowie Zarządu będą odpowiedzialni za zrównoważony rozwój
W ramach unijnych aktów prawa związanych z ESG, nałożono również nowe obowiązki bezpośrednio na zarząd oraz kadrę menedżerską, które mogą stanowić podstawę ich odpowiedzialności odszkodowawczej.
Przykładem jest art. 25 Dyrektywy CSDDD zgodnie, z którym „Państwa członkowskie zapewniają, aby dyrektorzy przedsiębiorstw, o których mowa w art. 2 ust. 1 wypełniając swój obowiązek działania w najlepszym interesie przedsiębiorstwa, brali pod uwagę konsekwencje swoich decyzji dla kwestii zrównoważonego rozwoju, w tym, w stosownych przypadkach, praw człowieka, zmiany klimatu, i konsekwencji dla środowiska, w tym w perspektywie krótko-, średnio- i długoterminowej. Państwa członkowskie zapewniają, aby ich przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne przewidujące naruszenie obowiązków dyrektorów miały zastosowanie również do przepisów niniejszego artykułu.”
Z kolei na gruncie obecnych przepisów kodeksu spółek handlowych, członek zarządu, rady nadzorczej oraz likwidator odpowiada wobec spółki za szkodę wyrządzoną działaniem lub zaniechaniem sprzecznym z prawem lub postanowieniami statutu spółki, chyba że nie ponosi winy (art. 293 i art. 483 kodeksu spółek handlowych )
Co ciekawe, na gruncie omawianych przepisów toczy się sprawa sądowa związana z byłymi członkami zarządu oraz rady nadzorczej polskiej spółki. Chodzi o spółkę ENEA, której Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie w dniu 30 stycznia 2024 r. podjęło uchwałę, w której wyrażono zgodę na dochodzenie od jej byłych członków zarządu, rady nadzorczej oraz ubezpieczycieli odszkodowania za szkodę w kwocie ponad 656 mln zł.
Spółka ENEA miała ponieść tę szkodę w związku z podjęciem się wraz z Energa budowy nowego bloku węglowego w Ostrołęce, ostatecznie zakończonej niepowodzeniem. Zgodnie ze stanowiskiem obecnych przedstawicieli spółki ENEA, od przyszłego roku spółka będzie szeroko i szczegółowo raportować interesariuszom kompleksowe podejście do obszaru ESG według nowych standardów ESRS i polityka klimatyczna będzie tu odgrywać istotną rolę.
Kliknij i napisz do nas. Zapraszamy na konsultacjePodsumowanie
Obowiązek sporządzania raportów ESG oraz wdrażanie zrównoważonego rozwoju wymaga i będzie wymagał od przedsiębiorców zmiany podejścia do biznesu. Choć podejmowane działania i postawione cele przez Unię Europejską należy ocenić jako szczytne, warto również zastanowić się, czy nie przyczyni się to do spowolnienia rozwoju innowacyjności a w konsekwencji spadku konkurencyjności przedsiębiorstw unijnych na arenie światowej.
Zapisz się na newsletterPodobne artykuły
Dokapitalizowanie spółki- pożyczka czy dopłaty w spółce z o.o.
Szybka likwidacja oddziału przedsiębiorcy zagranicznego
