Fundacja rodzinna w testamencie czy w akcie założycielskim?
Fundacja rodzinna to nowe rozwiązanie, które z założenia ma pomóc w ochronie majątku rodzinnego. W ustawie o fundacji rodzinnej przewidziane są dwa sposoby założenia takiej fundacji. Który z nich jest bezpieczniejszy? Tzn. który z nich zapewnia faktyczną realizację założeń fundatora? O tym więcej w poniższym tekście.
Znając założenia, a także szanse, które daje fundacja rodzinna, warto mieć świadomość wynikających stąd konsekwencji.
Dwa sposoby założenia Fundacji Rodzinnej
Zgodnie z ustawą o fundacji rodzinnej, do jej utworzenia niezbędne jest „złożenie oświadczenia o ustanowieniu fundacji rodzinnej w akcie założycielskim albo w testamencie”.
Powstanie fundacji może zatem nastąpić na dwa sposoby:
- W akcie założycielskim sporządzonym przed notariuszem wtedy też fundacja powstaje z chwilą sporządzenia aktu założycielskiego i do czasu jej zarejestrowania w rejestrze fundacji rodzinnych działa pod nazwą fundacja z dopiskiem „w organizacji”.
- W testamencie, który również musi zostać sporządzony przed notariuszem, przy czym fundacja powstanie dopiero po śmierci fundatora, z chwilą ogłoszenia testamentu.
Fundacja utworzona w pierwszy sposób może mieć więcej niż jednego fundatora (np. męża i żonę – wspólników spółki). Fundacja ustanawiana w testamencie, uwzględniając fakt, że testament może zawierać rozrządzenia tylko jednego spadkodawcy, może mieć wyłącznie jednego fundatora.
Kliknij i napisz do nas. Zapraszamy na konsultacjeFundacja rodzinna w testamencie – ryzyka
Odpowiadając na pytanie „czym jest fundacja rodzinna?” należy stwierdzić, że ułatwi ona przeprowadzenie spadkobrania przedsiębiorstwa, a także zabezpieczy rodzinny biznes przed negatywnymi konsekwencjami procesów spadkowych. Powołana w testamencie fundacja rodzinna powinna zatem pozwolić na dalsze nienaruszone istnienie firmy, również po śmierci jej założyciela (fundatora). Czy faktycznie tak jest?
Analizując treść przepisów ustawy o fundacji rodzinnej, można dostrzec w tym zakresie nieścisłości. Okazuje się bowiem, że brak inicjatywy osób wyznaczonych do zarządu, czy też powołanych jako beneficjenci, jak również brak z ich strony aktywnych działań, fundacja rodzinna powołana w testamencie może nigdy nie zostać utworzona, czemu fundator w żadnym stopniu nie może przeciwdziałać.
Przykład:
Wyobraźmy sobie sytuację, w której przedsiębiorca chcący utworzyć fundację rodzinną ma 2 dzieci. Syn jest mechanikiem, prowadzącym własny warsztat, a córka lekarzem, prowadzącym własną przychodnię. Dzieci w żadnym stopniu nie interesują się firmą ojca, nie chcą angażować się w jej działalność.
Ojciec chciałby, aby jego przedsiębiorstwo – mleczarnia – funkcjonowało również po jego śmierci jako firma rodzinna i wielopokoleniowa. Po śmierci ojca dzieci wolałyby jednak sprzedać cały zakład mleczarski, podzielić się pochodzącymi stąd pieniędzmi i zainwestować je w prowadzone przez siebie firmy.
Zdając sobie sprawę z negatywnego nastawienia dzieci do pomysłu, ojciec postanowił sporządzić przed notariuszem testament i złożyć w nim oświadczenie o powołaniu fundacji rodzinnej.
Po śmierci ojca dzieci dowiedziały się o powołaniu fundacji rodzinnej. Świadomie nie podejmowały w niej żadnych działań. W porozumieniu z członkiem zarządu – bratem ojca – postanowiły, że nie dokona on zgłoszenia fundacji do właściwego rejestru, a następnie dokona rozliczenia wniesionego do niej majątku.
Tym sposobem, po upływie 6 miesięcy od ogłoszenia testamentu, zgodnie z przepisami ustawy, fundacja rodzinna uległa rozwiązaniu. Bez żadnych negatywnych konsekwencji oraz wynikłej stąd odpowiedzialności prawnej, rodzeństwo dokonało podziału majątku wniesionego do fundacji rodzinnej.
Dostrzeżona praktyczna trudność nie jest jednak sytuacją bez wyjścia.
Kliknij i napisz do nas. Zapraszamy na konsultacjePodsumowując
Aby mieć pewność, że fundacja rodzinna powstanie i będzie funkcjonować w sposób i na zasadach określonych przez fundatora, powinien on utworzyć ją w akcie założycielskim sporządzonym przed notariuszem, nie zaś w testamencie.
Zapisz się na newsletterPodobne artykuły
Przedawnienie roszczeń majątkowych – przypomnienie zasad
Fundacja rodzinna a podatek VAT
