Opcje na akcje dla pracowników (ESOP)
Opcje na akcje ( ang. ESOP – Employee Stock Option Plan) to zyskujący na popularności program motywacyjny dla pracowników. Program opcyjny daje pracownikom możliwość nabycia akcji spółki w określonym czasie i w określonej cenie. Głównym celem tego rodzaju programów jest zachęcenie pracowników do zaangażowania się w rozwój i powodzenie przedsiębiorstwa pracodawcy. Korzyści są obustronne.
ESOP – korzyści pracodawcy i pracowników
Przyjrzyjmy się korzyściom jakie mogą odnieść pracownicy i pracodawcy z wdrożenia systemów opcji na akcje.
| Korzyści dla pracodawcy | Korzyści dla pracownika |
| Motywacja pracowników
Opcje na akcje mogą służyć jako skuteczne narzędzie motywacyjne, ponieważ dają pracownikom możliwość uczestnictwa w sukcesie firmy. Pracownicy będą bardziej zaangażowani i skłonni do podejmowania dodatkowych wysiłków, aby zwiększyć wartość akcji. |
Potencjalne zyski finansowe Opcje na akcje dają pracownikom możliwość skorzystania z wzrostu wartości akcji firmy i uzyskania potencjalnych zysków finansowych. Jeśli cena akcji wzrasta, pracownik może sprzedać opcje lub akcje po wyższej cenie i osiągnąć zysk. |
| Zatrzymanie talentów
Oferowanie opcji na akcje może pomóc w zatrzymaniu wybitnych pracowników. Pracownicy, którzy mają uczucie posiadania udziału w firmie, mogą być bardziej skłonni pozostać w niej na dłuższy okres, co zmniejsza ryzyko utraty wartościowego personelu.
|
Udział w sukcesie firmyPosiadanie opcji na akcje umożliwia pracownikom uczestnictwo w sukcesie firmy, której są częścią. Mogą czuć się bardziej zaangażowani i zmotywowani do osiągania wyników, ponieważ ich wysiłki mogą przyczynić się do wzrostu wartości akcji.
|
| Rekrutacja wysoko wykwalifikowanych pracowników
Przedstawienie opcji na akcje jako części pakietu wynagrodzenia może być atrakcyjne dla wysoko wykwalifikowanych kandydatów. To może stanowić dodatkowy bodziec do przyjęcia oferty pracy w danej firmie.
|
Dywersyfikacja portfela inwestycyjnego
Opcje na akcje dają pracownikom możliwość posiadania udziałów w firmie, co może pomóc w dywersyfikacji ich portfela inwestycyjnego. Jeśli posiadają już inne aktywa, takie jak obligacje czy nieruchomości, opcje na akcje mogą stanowić dodatkowe źródło inwestycji.
|
| Wzrost zaangażowania
Dzięki posiadaniu opcji na akcje pracownicy mogą bardziej angażować się w rozwój firmy i jej długoterminowe cele. Czują się częścią zespołu i mają większe zainteresowanie osiąganiem sukcesów organizacji.
|
|
| Większa lojalnośćPracownicy, którzy mają opcje na akcje w firmie, mogą być bardziej lojalni wobec pracodawcy. Czują się bardziej związani z organizacją. |
ESOP – korzyści podatkowe
Decydując się na wprowadzenie w swoim przedsiębiorstwie systemu motywacyjnego w postaci przyznania pracownikom opcji na akcje, nie mogą zniknąć z pola widzenia konsekwencje podatkowe takiego rozwiązania.
Kliknij i napisz do nas. Zapraszamy na konsultacjeESOP – warunki uznania jako program motywacyjny
Artykuł 24 ust. 11 do ust. 12b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT) określa kiedy konkretne rozwiązanie motywacyjne wdrożone u pracodawcy np. w postaci przyznania opcji na akcje, spełnia definicję tzw. programu motywacyjnego dla pracowników.
- Przede wszystkim pracownik musi faktycznie nabyć akcje.
Taki warunek nie zostanie spełniony w przypadku akcji o charakterze wirtualnym (zwanych również fantomowymi). Akcje fantomowe polegają na przypisaniu konkretnemu pracownikowi uprawnień, dzięki którym może być traktowany na równi z innymi współwłaścicielami, np. głos doradczy w kwestiach dotyczących strategicznego zarządzania przedsiębiorstwem lub prawo do udziału w zgromadzeniach akcjonariuszy.
Warunek nie zostanie również spełniony jeśli pracownik zamiast akcji otrzyma warranty subskrypcyjne. - Akcje przeznaczone do nabycia/objęcia przez pracownika muszą dotyczyć pracodawcy będącego spółką akcyjną lub prostą spółką akcyjną, alternatywnie spółki dominującej wobec pracodawcy o ile prowadzi działalność w jednej z tych form organizacyjnych.
A zatem otrzymanie opcji na akcje spółki zależnej wobec pracodawcy nie spełnia powyższego warunku. Zaimplementowanie systemu motywacyjnego w innej spółce np. spółce z o.o. lub w spółce komandytowej również nie spełni definicji programu motywacyjnego w rozumieniu przepisów ustawy o PIT. - Podmiot, którego akcje są objęte programem motywacyjnym musi mieć siedzibę lub jej zarząd musi się znajdować na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej, państwa należącego do Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub państwa, z którym Polska zawarła umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania.
- Przez program motywacyjny rozumie się system wynagradzania utworzony na podstawie uchwały walnego zgromadzenia.
Nie wystarczy zatem uchwała zarządu spółki o przyjęciu systemu motywacyjnego poprzez przyznanie opcji. Decyzja w tym zakresie musi zapaść na zgromadzeniu akcjonariuszy.
ESOP a podatki
Spełnienie wszystkich powyżej wymienionych przesłanek programu motywacyjnego wiąże się z wymiernymi korzyściami podatkowymi zarówno dla pracodawcy jak i pracownika.
Korzyść ta sprowadza się do tego, że z chwilą objęcia przez pracownika opcji na akcje nie powstaje po jego stronie przychód podlegający opodatkowaniu. Przychód ten powstanie dopiero w momencie odpłatnego zbycia tych akcji.
Konsekwencją braku zakwalifikowania systemu motywacyjnego w postaci opcji na akcje do programu motywacyjnego w rozumieniu art. 24 ust. 11 -12b ustawy o PIT skutkuje zaś tym, że przychód powstaje już z chwilą objęcia takich akcji. Przychód ten zostanie zakwalifikowany ze stosunku pracy, z czym wiąże się obciążenie składkami ZUS.
Pracodawca, który chce skorzystać z programu motywacyjnego, powinien zatem spełniać określone warunki i przestrzegać przepisów dotyczących tego typu programów. Wymagane jest między innymi ustalenie zasad programu, informowanie pracowników o warunkach uczestnictwa, prowadzenie dokumentacji i ewidencji związanych z programem oraz przestrzeganie przepisów dotyczących podatku dochodowego od osób fizycznych.
Przykładowy program motywacyjny
Poniżej przedstawiamy przykładowy program motywacyjny w postaci opcji na akcje dla pracownika:
Cel programu: Celem programu jest nagradzanie pracowników za ich zaangażowanie i osiągnięcia poprzez udział w sukcesie firmy poprzez opcje na akcje.
Kryteria kwalifikacyjne: Pracownik powinien spełnić określone kryteria, takie jak czas pracy w firmie, osiągnięcie konkretnych celów biznesowych lub ocena wydajności. Przykładowo, pracownicy mogą kwalifikować się do programu po przepracowaniu co najmniej 1 roku w firmie i osiągnięciu określonych wyników.
Przyznanie opcji na akcje: Pracownikom przyznawane są opcje na akcje w zależności od ich wkładu i osiągnięć. Można ustalić konkretne procentowe udziały dla różnych grup pracowników w zależności od ich roli i poziomu zaangażowania w firmie.
Okres „dojrzewania” opcji: Opcje na akcje są przyznawane pracownikom, ale zazwyczaj mają okres dojrzewania. Na przykład, pracownik może mieć prawo do wykorzystania 25% przyznanych mu opcji na akcje po roku od daty przyznania, a resztę opcji po kolejnych latach pracy w firmie.
Warunki wykorzystania opcji: Pracownik powinien spełnić określone warunki, aby móc skorzystać z opcji na akcje. Mogą to być na przykład osiągnięcie określonych celów biznesowych przez firmę lub utrzymanie wysokiego poziomu wydajności przez pracownika.
Informacje o akcjach i wartości: Pracownicy powinni otrzymać dokładne informacje na temat akcji i ich wartości. Mogą to obejmować obecny kurs akcji, historię ich wartości, prognozy dotyczące przyszłego wzrostu i inne istotne dane.
Doradztwo finansowe: Pracownikom powinno się zapewnić możliwość skonsultowania się z doradcą w celu uzyskania dodatkowych informacji i pomocy w zrozumieniu potencjalnych korzyści i ryzyk związanych z wykorzystaniem opcji na akcje.
Monitorowanie postępów: Firma powinna śledzić postępy pracowników w celu zapewnienia uczciwego rozliczania się z opcji na akcje. Regularnie należy przeglądać cele i wyniki pracownika oraz dostosowywać przyznawane opcje, jeśli zajdzie taka potrzeba.
Komunikacja i motywacja: Ważne jest, aby firma regularnie komunikowała się z pracownikami w sprawie programu motywacyjnego i zachęcała ich do zaangażowania. Może to obejmować spotkania informacyjne, prezentacje dotyczące opcji na akcje oraz inne formy motywacji, takie jak wyróżnianie pracowników za ich osiągnięcia.
Kliknij i napisz do nas. Zapraszamy na konsultacjePodsumowanie
Powyższe punkty stanowią jedynie ogólne wytyczne. Konkretny program motywacyjny w postaci opcji na akcje powinien być dostosowany do potrzeb i celów danej firmy. W związku z tym zawsze zaleca się skonsultowanie się z prawnikiem, jak również specjalistą ds. zasobów ludzkich w celu opracowania programu, który spełnia wszystkie wymogi prawne i biznesowe.
Akcje przeznaczone do nabycia/objęcia przez pracownika muszą dotyczyć pracodawcy będącego spółką akcyjną lub prostą spółką akcyjną, alternatywnie spółki dominującej wobec pracodawcy o ile prowadzi działalność w jednej z tych form organizacyjnych.
Podmiot, którego akcje są objęte programem motywacyjnym musi mieć siedzibę lub jej zarząd musi się znajdować na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej, państwa należącego do Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub państwa, z którym Polska zawarła umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania.
Zapisz się na newsletterPodobne artykuły
Dokapitalizowanie spółki- pożyczka czy dopłaty w spółce z o.o.
Udziały fantomowe – praktyczne aspekty motywowania i nagradzania pracowników oraz współpracowników
