Przekształcenie Jednoosobowej Działalności Gospodarczej w spółkę
W nawiązaniu do niedawnej publikacji omawiającej przekształcenie jednoosobowej działalności gospodarczej (dalej jako JDG) w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej jako sp. z o.o.), na gruncie przepisów ustawy Kodeksu Spółek Handlowych (dalej k.s.h.), warto poznać również inne metody zmiany dotychczasowej formy prowadzonego przedsiębiorstwa.
„Wzorcowe/kodeksowe” przekształcenie w myśl procedury określonej przepisami k.s.h., nie zawsze będzie bowiem optymalne. Ogranicza chociażby możliwość wyboru spółki, w którą chce się przekształcić przedsiębiorca, tj. wyłącznie do sp. z o.o.
Czytaj więcej: Przekształcenie jednoosobowej działalności w spółkę z.o.o – co warto wiedzieć o tym procesie?
Poniżej zaprezentowane są więc inne rozwiązania pozwalające na przekształcenie jednoosobowej działalności gospodarczej oparte m.in. na przepisach kodeksu cywilnego (dalej k.c.).
Niewątpliwą zaletą tych metod jest dowolność wyboru docelowej spółki, w którą chce się przekształcić przedsiębiorca, a zatem może to być nie tylko sp. z o.o. ale również spółki osobowe (np. spółka jawna, komandytowo-akcyjna), spółka akcyjna, czy innowacyjna bo, obowiązująca od 1 lipca 2021 roku Prosta spółka akcyjna
Kliknij i napisz do nas. Zapraszamy na konsultacjeCzytaj również: Prosta spółka akcyjna to krok w stronę innowacyjności?
W praktyce, alternatywne metody przekształcenia JDG sprowadzają się do:
- wniesienia całego przedsiębiorstwa JDG do nowej spółki.
- stopniowego wygaszania JDG na rzecz nowo powstałej spółki.
Niniejszy artykuł będzie poświęcony więc następującym zagadnieniom:
Wniesienie całego przedsiębiorstwa JDG do nowej spółki
Wniesienie Przedsiębiorstwa Jako Wkładu Do Nowo Powstałej Spółki
Zacznijmy od krótkiej definicji przedsiębiorstwa w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego.
W oparciu o przepis art. 551 k.c. przedsiębiorstwo to zorganizowany zespół składników materialnych (urządzenia, maszyny, nieruchomości i inne) oraz składników niematerialnych (koncesje, zezwolenia, decyzje administracyjne, know-how) wykorzystywanych do prowadzenia działalności gospodarczej.
Składniki te tworzą zorganizowaną całość posiadając określoną wartość, mogąc być w konsekwencji przedmiotem zawieranych transakcji handlowych. W takim właśnie rozumieniu, składniki te jako całość mogą zostać wniesione do nowo powstałej spółki w drodze jednej czynności prawnej jako wkład niepieniężny (aport).
W rezultacie dotychczasowy przedsiębiorca działając w formie JDG staje się wspólnikiem nowej spółki, zaś wysokość jego wkładu, w braku odmiennych postanowień, stanowi odpowiednik wartości przenoszonego przedsiębiorstwa.
Procedura przekształcenia
Procedura przeniesienia przedsiębiorstwa na rzecz nowo powstałej spółki, wydaje się być dość intuicyjna. Należy jednak pamiętać o jej istotnych właściwościach istotnych z formalnego punktu widzenia.
Przekształcenie następuje z chwilą zawarcia umowy przeniesienia przedmiotu aportu do spółki. Umowa ta wymaga zachowania formy pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi. Dodatkowo, jeśli jednym ze składników wchodzących w skład JDG jest nieruchomość – dla jej przeniesienia konieczne jest zachowanie formy aktu notarialnego.
Powyższa procedura, uwzględniając niezbędne do podjęcia czynności, trwa około 1 miesiąca. Przy oszacowaniu niezbędnego czasu należy jednak uwzględnić konieczność przeprowadzenia audytu sytuacji majątkowej i podatkowej przenoszonego przedsiębiorstwa, jak również procedurę założenia nowej spółki, następnie zaś rejestrację wszystkich zmian.
Sytuacja spółki po przekształceniu
O ile składniki majątku przedsiębiorcy jako całość przechodzą na nową spółkę, o tyle nie mamy do czynienia z tzw. sukcesją uniwersalną. Innymi słowy spółka nie nabywa ogółu praw i obowiązków dotychczas przysługujących przedsiębiorcy zorganizowanemu w JDG.
Przykładem braku sukcesji uniwersalnej są np. uzyskane przez przedsiębiorcę jednoosobowego w toku wykonywanej działalności zezwolenia, koncesje oraz inne decyzje administracyjne. Po dokonaniu przekształcenia nie przechodzą one na spółkę, do której aportem zostało wniesione przedsiębiorstwo chyba, że przepisy szczególne przewidują wyjątek od tej reguły. Mając to na względzie, po przekształceniu, niezbędne jest ponowne wystąpienie o ich wydanie, co należy uwzględnić w planie dalszej działalności. Tym sposobem dochodzi bowiem do czasowego ograniczenia wykonywania przedsięwzięć wymagających posiadania zezwoleń, koncesji i innych decyzji administracyjnych, generując ponadprogramowe koszty.
Równie istotnym jest zagadnienie przejścia praw i obowiązków wynikających z umów zawartych przez przedsiębiorcę jednoosobowego.
W następstwie dokonania przekształcenia, ulegają one rozszczepieniu:
- prawa przysługujące przedsiębiorcy przechodzą na nowo utworzoną spółkę (chyba, że wolą stron wyłączono możliwość dokonania cesji),
- obowiązki zaś przechodzą na spółkę z zastrzeżeniem wymogu uzyskania akceptacji drugiej strony umowy.
Co warto podkreślić, udzielenie zgody nie jest obowiązkiem, lecz dobrą wolą drugiej stron umowy, co może generować liczne trudności. Konsekwencją braku akceptacji może być bowiem sytuacja, w której mimo przeprowadzenia przekształcenia, w odniesieniu do niektórych umów, ich stroną w dalszym ciągu będzie przedsiębiorca jednoosobowy, nie zaś spółka.
Kliknij i napisz do nas. Zapraszamy na konsultacjeWygaszanie JDG na rzecz nowo powstałej spółki
Wygaszanie jednoosobowej działalności gospodarczej na rzecz nowo powstałej spółki
Przechodząc do drugiej ze wskazanych alternatywnych metod przekształcenia, już na wstępie należy zaznaczyć, że w porównaniu do wszystkich dotychczas prezentowanych, jest on szczególnie pracochłonny. Dla swej skuteczności wymaga dokonania wielu osobnych czynności prawnych, przekształcenie nie odbywa się w formie automatycznego i jednoczesnego przejęcia wszystkich dotychczasowych praw i obowiązków jednoosobowego przedsiębiorcy.
Choć efektem podjętych czynności jest zmiana formy prawnej prowadzonej działalności, nowo powstała spółka stanowi podmiot całkowicie odrębny od jednoosobowego przedsiębiorcy prowadzącego działalność gospodarczą. Stopniowo wstępuje ona jednak w znane mu stosunki gospodarcze i prawne.
Oddziałuje to w sposób bezpośredni na czas trwania procesu przekształcenia. Szybkość całego postępowania jest bowiem uzależniona w szczególności od decyzji przedsiębiorcy w tym zakresie, jego indywidualnych potrzeb, a w szczególności tego, jak liczne składniki tworzą majątek jednoosobowego przedsiębiorstwa ulegającego przekształceniu.
Sytuacja prawna nowo powstałej spółki
W odniesieniu do umów z dotychczasowymi kontrahentami przedsiębiorcy, muszą one zostać rozwiązane przez przedsiębiorcę jednoosobowego, a jednocześnie konieczne jest ich ponowne zawiązanie z udziałem spółki. Procedura ta można zostać uproszczona poprzez dokonanie zmiany podmiotowej w zakresie każdej z umów za pośrednictwem umowy cesji wynikających z nich praw i obowiązków. W każdym przypadku kontrahent musi jednak wyrazić zgodę na „wejście” w miejsce przedsiębiorcy nowej spółki. Trzeba mieć tym samym na uwadze, że zgoda może nie zostać wyrażona.
Uzyskane przez przedsiębiorcę w ramach prowadzonej dotychczas JDG decyzje administracyjne, w tym koncesje i zezwolenia nie przechodzą na nowo utworzoną spółkę. Determinuje to ponowne wystąpienie z wnioskiem o ich wydanie, poniesienie stosownych kosztów oraz poświęcenie czasu.
Prawnopodatkowe skutki przeniesienia praw i obowiązków
Nie należy przy tym zapominać, że dokonana czynność z prawnopodatkowego punktu widzenia jest kwalifikowana jako sprzedaż przedsiębiorstwa bądź jego zorganizowanej części.
W konsekwencji, kupujący (Spółka) obowiązany będzie uiścić z tytułu dokonanych czynności podatek od towarów i usług (VAT) w wysokości 23%. Opodatkowaniu tym podatkiem podlega bowiem zasadniczo każda transakcja sprzedaży składnika majątku, również wtedy, gdy przedsiębiorcy przy jego nabyciu nie przysługiwało prawo jego odliczenia.
Nowo powstała spółka będzie uprawniona do odliczenia podatku naliczonego w związku z zakupem od jednoosobowej działalności gospodarczej składników majątkowych.
Kliknij i napisz do nas. Zapraszamy na konsultacjePodsumowanie
Decyzja odnośnie wyboru metody przekształcenia JDG powinna być zawsze poprzedzona analizą sytuacji konkretnego przedsiębiorcy, w ramach której zostaną udzielone odpowiedzi na następujące pytania:
- czy chcę kontynuować działalność gospodarczą w formie spółki z o.o., czy innej spółki?
- czy mam zawarte umowy kredytowe lub leasingowe?
- czy moja działalność opiera się na koncesji lub zezwoleniu?
- czy wchodzące do JDG składniki majątku zostały nabyte z VAT?
- czy skorzystałem z subwencji PFR? Szerzej w artykule: Subwencja PFR a przekształcenie ✔️ Przekształcenie jednoosobowej działalności w spółkę
- czy decydując się na przekształcenie w spółkę z o.o., S.A. lub PSA chcę mieć możliwość skorzystania z preferencyjnego 9% CIT?
- Czy chcę podlegać obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu (ZUS)?
To oczywiście podstawowe zagadnienia, które nie wyczerpują katalogu wszystkich istotnych aspektów związanych ze zmianą formy prawnej prowadzonej działalności gospodarczej.
Z pewnością wsparcie przy przekształceniu zawodowego pełnomocnika specjalizującego się w procesach przekształceń zarówno w aspektach prawnych jak i podatkowych, uchroni przed błędami, które mogą słono kosztować.
Pamiętajmy, że wybór formy działalności gospodarczej nie jest decyzją raz na zawsze, ale powinien stanowić proces dostosowujący się wciąż zmieniających się okoliczności, których ostatnio jest dość sporo.
Zapisz się na newsletterPodobne artykuły
Restrukturyzacja lekarstwem na recesję?
Przekształcenie spółki rodzinnej – jakie stoją za tym wyzwania?
