Co łączy, a co dzieli umowę przewozu i spedycji?
Przewóz i spedycja to dwa różne, lecz powiązane ze sobą pojęcia dotyczące transportu towarów.
Przewóz odnosi się do samego fizycznego przemieszczania towarów z jednego miejsca do drugiego. Spedycja obejmuje szerszy zakres usług i działań związanych z organizacją transportu towarów. Zajmuje się m.in. planowaniem, koordynacją i kontrolą różnych etapów łańcucha dostaw, w tym zbieraniem, magazynowaniem, ubezpieczaniem, przygotowywaniem dokumentów celnych.
W praktyce, przedmiotem umowy przewozu jest przewiezienie towaru, w przypadku zaś umowy spedycji będzie to zorganizowanie przewozu. Jej zakres zawsze będzie zatem szerszy, wykraczając poza przewiezienie towaru.
Umowa, w której mowa jest tylko o przewozie rzeczy, bez dodatkowych postanowień obejmujących usługi związane z przewozem, jest wyłącznie umową przewozu. Kontrahent, który w takim umowach określa się mianem spedytora, w rzeczywistości nim nie jest. Nie ma przy tym znaczenia, czy posługiwał się on dalszym przewoźnikiem. Okoliczność ta nie przekształca takiej umowy w umowę spedycji.
Czym jest i kiedy stosujemy Konwencję CMR?
Konwencja CMR, a właściwie Konwencja o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów, jest międzynarodowym traktatem regulującym umowy przewozu drogowego towarów sporządzonym w Genewie dnia 19 maja 1956 r.
Konwencja reguluje prawa i obowiązki przewoźników, nadawców i odbiorców towarów w międzynarodowym transporcie drogowym. Stosujemy ją do umów przewozu drogowego towarów, gdy obejmuje on obszar co najmniej dwóch państw, z których przynajmniej jedno jest stroną Konwencji. W praktyce oznacza to, że Konwencja CMR ma zastosowanie do większości międzynarodowych przewozów drogowych towarów w Europie i wielu innych krajach, które do niej przystąpiły.
Znajomość Konwencji CMR jest niezwykle istotna w realizacji przewozów międzynarodowych i konstruowaniu zleceń transportowych. Każda klauzula, która pośrednio lub bezpośrednio naruszałaby postanowienia Konwencji, jest bowiem nieważna i pozbawiona mocy. Nie może być zatem skutecznie egzekwowana.
Na czym polega i czym skutkuje neutralizacja dokumentów transportowych?
Neutralizacja dokumentów transportowych służy nieujawnieniu rzeczywistego pochodzenia towarów. Ma na celu zabezpieczenie informacji takich jak informacje handlowe, dane osobowe, czy też informacje dotyczące bezpieczeństwa, przed ich nieautoryzowanym udostępnieniem. W praktyce polega ona na wystawieniu w trakcie realizowanego przewozu nowego listu przewozowego, w którym w miejscu danych nadawcy lub odbiorcy wskazuje się dane zleceniodawcy transportu.
Obowiązek neutralizacji dokumentów często stanowi jedno z postanowień umowy przewozu. Jego niewłaściwa realizacja lub brak realizacji zostają zagrożone koniecznością zapłaty kary umownej.
Postanowienia te nie są jednak prawnie skuteczne. Przepisy obowiązującego prawa nie dają podstaw do wykonywania neutralizacji dokumentów, praktyka w tym zakresie w ogóle nie powinna mieć zatem miejsca. Ujemne skutki niedopełnienia neutralizacji, w tym związane z zapłatą kary umownej uznawane są za nieważne. Wobec tego nieuprawnione jest domaganie się ich realizacji.