16. Seria Ekspercka: O CIT Estońskim w Kontekście Prawnych i Finansowych Wyzwań Biznesu

Witajcie w pierwszym odcinku naszej serii eksperckiej, gdzie rozmawiamy z Panią Martyną Bąk, Prezes Zarządu Kancelarii Księgowej ML, na temat CIT Estońskiego i jego wpływu na przedsiębiorstwa. Dowiedz się, na co zwracać uwagę, wybierając tę formę opodatkowania oraz jakie pułapki mogą czyhać na przedsiębiorców.

Spis treści

Toggle

O CIT Estońskim – Wstęp do Rozmowy z Panią Martyną Bąk

Milana: Zapraszam Was dzisiaj do pierwszego odcinka z serii eksperckiej. Dziś moim gościem jest Pani Martyna Bąk, Prezes Zarządu Kancelarii Księgowej ML Księgowość w Warszawie.

Będziemy wspólnie dzisiaj rozmawiać o prawnych i finansowych aspektach związanych z tzw. CITem estońskim. To powszechna nazwa dla ryczałtu od dochodów spółek. Przede wszystkim skupimy się na wyzwaniach związanych z tą formą opodatkowania, a jak wiadomo nie wszystko złoto, co się świeci.

Wyzwania i Oczekiwania Przedsiębiorców od CIT Estońskiego

Milana: Pani Martyno dziękuję bardzo za przyjęcie zaproszenia na dzisiejszą rozmowę. Od dwunastu lat Pani biuro rachunkowe wspiera klientów przede wszystkim spółki prawa handlowego. W coraz trudniejszych meandrach prawa podatkowego.

Proszę powiedzieć na początku, na czym polega w ogóle fenomen CIT estońskiego?

Rozróżnienie Prawa Bilansowego od Prawa Podatkowego w CIT Estońskim

Martyna: Osobiście uwielbiam CIT estoński. Wielu przedsiębiorców kontaktuje się ze mną po wizytach w kancelariach podatkowych z gotową sugestią, że oni od razu przechodzą na CIT estoński. Zawsze w takich sytuacjach pytam klienta, przedsiębiorcę o to, co w zasadzie z tego spotkania zapamiętał, co wyniósł.

No i 100% odpowiedzi brzmią bardzo podobnie tzn. nie wypłacam sobie dywidend, w związku z czym nie będę płacił podatku. To raz, albo informują mnie, że z uwagi na to, że w CIT estońskim efektywna stawka podatkowa jest niższa, nie po to pracują, żeby oddawać wszystko do budżetu państwa.

Milana: No właśnie i tutaj tkwi pułapka, ponieważ my wiemy, że podatek płaci się niestety, nawet jeżeli jest inny sposób dystrybucji zysku ze spółki nie tylko jeżeli przybiera postać dywidendy. No to proszę powiedzieć właśnie z czym CIT estoński wiąże dochód do opodatkowania. Z jakimi tutaj kategoriami różnych czynności.

Kategorie Dochodu w CIT Estońskim

Martyna: Przede wszystkim musimy pamiętać o tym, że CIT estoński dochód opodatkowania wiąże z prawem bilansowym, a nie z prawem podatkowym, do którego jesteśmy przyzwyczajeni.

Milana: To jest podstawowa różnica. Niestety, wielu księgowych, wiele służb finansowo-księgowych skupia swoją edukację, pogłębia wiedzę tylko z zakresu doradztwa podatkowego, bo tego od nas oczekuje rynek. Stosują wówczas tak zwaną rachunkowość podatkową, która przy CIT estońskim nie na wiele się przydaje.

Drugi aspekt, o którym powinniśmy pamiętać i który powinnam tutaj poruszyć, to jest właśnie to, co Pani powiedziała. Musimy zmienić swój tok rozumowania i swój tok rozumienia zysku do opodatkowania na różne kategorie.

Pierwszą z nich jest taka nasza tradycyjna kategoria, czyli podział zysku – jesteśmy w CIT estońskim Nasza spółka osiąga zysk, płacimy dywidendę albo pokrywamy stratę z lat ubiegłych tym wypracowanym zyskiem płacimy podatek. To raczej jest standardowe rozwiązanie i nikogo nie zdziwi.

Milana: A co na przykład z zaliczkami na poczet dywidendy? Czy one też podlegają wówczas opodatkowaniu?

Martyna: Tak również podlegają opodatkowaniu.

Milana: Czyli wiemy, że wypłata dywidendy albo zaliczek na poczet dywidendy w spółce rzeczywiście podlega opodatkowaniu. A co z tzw. ukrytymi zyskami? Co to w ogóle jest? Jak to można zakwalifikować? Czy jest jakiś wydatek ukrytym zyskiem czy też nie?

Martyna: Ukryte zyski to tak naprawdę wszelkie świadczenia pieniężne i niepieniężne wypłacane na rzecz właścicieli albo osób podmiotów z nimi związanych.

Nie ma w ustawie żadnej definicji, co to jest. Tak naprawdę jest to katalog otwarty, w związku z czym, tylko i wyłącznie od interpretacji oceniającej strony zależy, czy coś zostanie uznane jako ukryte zysk czy nie.

Milana: A dajmy jakieś może przykłady co może być takim ukrytym zyskiem pożyczka np. od spółki do wspólnika?

Martyna: W pewnych okolicznościach może być. A bardziej popularnym przykładem jest chociażby użytkowanie samochodów osobowych. Jesteśmy przyzwyczajeni obecnie do tego, że przedsiębiorcy niecały wydatek związany z eksploatacją samochodów osobowych mogą rozliczyć w swoich księgach. W CIT estońskim to byłoby potraktowane jako ukryty zysk. Ponieważ, ten nasz przedsiębiorca w pewien sposób korzysta prywatnie z dobra spółki.

Milana: OK. A proszę powiedzieć. Bardzo często jest tak, że przedsiębiorcy prowadząc działalność w formie właśnie spółki decydują się oddać jej w najem posiadany przez siebie lokal. Co w takiej sytuacji? Czyli kiedy wspólnik spółki pobiera czynsz najmu płacony regularnie przez spółkę? Czy taki właśnie wydatek będzie stanowił ukryty zysk?

Martyna: W takich sytuacjach polecałbym wystąpienie do specjalnych organów o wydanie interpretacji indywidualnej. Z uwagi na to, że wszelkie powiązania pomiędzy właścicielem a spółką, która rozlicza się w postaci estońskiego CITu, mogą być analizowane dodatkowo pod kątem wartości rynkowych. Jeżeli organy uznają, że taki najem, wartość takiego czynszu powoduje po pierwsze, że cena transakcyjna nie jest rynkowa, albo że w związku z tą zawartą umową najmu przedsiębiorca, który jest właścicielem takiego podmiotu uzyskuje pewne dodatkowe dochody. To może być to potraktowane jako ukryty zysk.

Milana: Czyli innymi słowy, czynsz nie powinien być ani za niski, ani za wysoki, ale również pewnie domyślam się, że nie chodzi tylko o samą kwotę, wartości czynszu, ale również pewnie o warunki umowy najmu. Czyli inne aspekty, które mają związek z tym, że można ocenić, czy w takich ogólnych warunkach rynkowych, gdyby podmioty nie byłyby ze sobą powiązane, to by nigdy na takich warunkach podobnej umowy najmu pewnie nie zawarły, prawda?

Martyna: Tak powinniśmy ocenić czy zapisy w naszej umowie najmu nie są bardziej korzystne tylko dlatego, że korzystamy z najmu prywatnego właściciela.

Milana: To ja mam jeszcze jedno pytanie a co z tzw. powtarzającymi się świadczeniami, niepieniężnymi? Jest to jeden ze sposobów dystrybucji zysku jaki osiąga spółka do wspólnika. W umowie spółki wprowadza się odpowiednie postanowienia, gdzie określa się, w jaki sposób wspólnik będzie zobligowany na rzecz spółki do świadczenia w sposób cykliczny, systematyczny określonych czynności. Z tego tytułu może pobierać wynagrodzenie. Czy z punktu widzenia CIT estońskiego, czyli tego reżimu, będzie to stanowiło ukryty zysk?

Martyna: Zdecydowanie tak.

Milana: OK. A proszę powiedzieć jeszcze mamy tzw. kategorie wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą. Jakie to mogą być wydatki właśnie i jak wpływają na CIT estońskim.

Kategoria Wydatków Niezwiązanych z Działalnością Gospodarczą

Martyna: Wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą, tak naprawdę to kategoria, która jest zbliżona do ukrytych zysków, natomiast bardziej skupia się nie na tych transakcjach powiązanych. Tylko właśnie na wydatkach, które tej działalności w ogóle nie dotyczą. Takim obszarem są chociażby wszelkie sankcje budżetowe, odsetki, jeśli nie zapłacimy podatku w terminie. Mandaty jak najbardziej też. Nie jest to związane z prowadzoną działalnością. W związku z czym powinniśmy to opodatkować.

Zawsze daje taki przykład właściciela, który, żeby więcej zarabiać, podwyższać też swoją rentowność spółce idzie na studia. W momencie, kiedy wybiera profil zgodny z działalnością swojego podmiotu, z działalnością swojej firmy to mamy ukryty zysk z uwagi na to, że on coś od tej spółki dostaje, ponieważ to spółka reguluje tą płatność za studia.

Natomiast jeżeli on wybierze profil studiów całkowicie niezwiązane z tym czym zajmuje się jego firma, są to właśnie wydatki niezwiązane z prowadzoną działalnością. Tutaj w tym obszarze bardziej analizujemy wypływy z rachunku bankowego czy z kasy spółki pod kątem, czy rzeczywiście ten wydatek jest związany z tą firmą.

Milana: Dlatego księgowi, dobrzy księgowi dopytują się a po co był ten wydatek, na co był ten wydatek.

To ja teraz trochę ze „swojego podwórka” ze swojej praktyki chciałabym nawiązać do reorganizacji w strukturze przedsiębiorców. Bardzo często do nas do kancelarii przychodzą klienci, którzy chcieliby przekształcić się, zmienić formę prowadzonej działalności. I często właśnie to przekształcenie jest związane z chęcią przejścia na tzw. CIT estoński. I tutaj mamy pułapkę związaną z tak zwaną korektą wstępną. O co chodzi z tą korektą wstępną?

Korekta Wstępna a Reorganizacja Struktury Przedsiębiorstwa

Martyna: Korekta wstępna to jest to rozróżnienie tego prawa bilansowego od podatkowego. Czyli na cyfrach musimy wykazać te różnice. Najczęściej spotykanym kosztem, który podlega takiej korekcie, są chociażby wynagrodzenia cywilnoprawne. Jeżeli mamy umowy zlecenia czy umowy o dzieło, które są wypłacana np. 10 października, a dotyczy okresu do 30 września. To według prawa bilansowego musimy ją wykazać w księgach rachunkowych we wrześniu, ponieważ tego okresu dotyczy. Natomiast podatkowo możemy wykazać ten wydatek jako koszt dopiero w momencie, kiedy jest zapłacony. I właśnie ta różnica podlega korekcie wstępnej do przekształcenia i powinniśmy zapłacić podatek od tej różnicy.

Milana: Czyli coś co jest ujawnione np. w bilansie, ale jeszcze nie jest ujęte w księgach podatkowych albo odwrotnie. I to powoduje często powstanie tego podatku. A proszę powiedzieć. Czy można w jakiś sposób uniknąć konieczności płacenia tego podatku?

Martyna: Tak, zdecydowanie. Jeśli wytrwamy w CIT estońskim te obiecane 4 lata, ewentualnie przedłużymy go na kolejne.

Milana: Wtedy anuluje się, czyli nalicza się po prostu ten podatek. Ale jeżeli będziemy co najmniej 4 lata w tej formie opodatkowania, to nam się anuluje.

Martyna: Nie wiem, czy słowo anuluje jest odpowiednie, ale nie występuje obowiązek jego zapłaty

Milana: Tutaj właściwe formułowanie słów ma znaczenie z punktu widzenia prawa podatkowego. Dobrze, ale co w sytuacji, kiedy podmiot decyduje się, że chce wyjść z tej formy opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek? Czyli rezygnuje z CIT estońskiego przechodzę znowu na ogólne zasady. Co się wówczas dzieje?

Martyna: Wtedy mamy kolejną kategorię do opodatkowania, tzn. tak zwaną zysk netto. Jeżeli w czasie opodatkowania swoich dochodów CIT estońskim wypracowaliśmy te zyski, wypracowaliśmy dochód, ale nie podzieliliśmy go w żaden sposób nie pokryliśmy strat z roku bieżącego.

Milana: A co to znaczy nie podzielić? Nie podjąć uchwały o dystrybucji zysku tzn. czy wypłaca się go dla wspólników, czy też zatrzymuje się go na przykład w celach inwestycyjnych. Tu chodzi o brak podjęcia uchwały.

Martyna: Tak, chodzi o brak podjęcia uchwały co do, wydatkowania tych naszych zarobionych pieniędzy. I tak po tych czterech latach, w momencie, kiedy rezygnujemy z CIT estońskiego, to cały ten zatrzymany zysk i tak musimy opodatkować.

Milana: Czyli kolejna pułapka. No dobrze, a co z tzw. nieujawnionymi operacjami gospodarczymi?

Martyna: Ach, to moje ulubione. Nieujawnione operacje gospodarcze to tak naprawdę są wszystkie przychody i koszty, które zgodnie z ustawą o rachunkowości powinny być ujęte w sprawozdaniu finansowym w księgach rachunkowych. Nawiązując do tego, co powiedzieliśmy na początku, musimy pamiętać, że CIT estoński to przede wszystkim prawo bilansowe.

W związku z czym wszelkie wyceny należności, zobowiązań, odpisy aktualizujące mają wpływ bezpośrednio na wynik finansowy. Większość mniejszych podmiotów, które nie korzystają z usług biegłego rewidenta przy badaniu, czy nie mają takiego obowiązku, niestety tę pozycję pomijaja. Nie wiem czy mogę o tym powiedzieć głośno – nie obniżając specjalnie chociażby swojego wyniku finansowego, bo wiedzą, że potrzebują finansowania chociażby w bankach u leasingodawcy tak zwanego finansowania zewnętrznego.

I po prostu tych wycen czy aktualizacji należności nie dokonują. W CIT estońskim byłoby to nie do pomyślenia i od tego by trzeba było zapłacić oczywiście podatek.

Milana: To jeszcze tytułem uzupełnienia, jeżeli ktoś będzie chciał przejść na CIT estoński, a będzie to związane z reorganizacją jego formy dotychczasowego prowadzenia działalności, to trzeba zwrócić uwagę na jedną rzecz… a mianowicie, że jeśli załóżmy przekształcenie jednoosobowej działalności gospodarczej w załóżmy spółkę z o.o. nastąpi według tak zwanych zasad kodeksu spółek handlowych związanych z sukcesją uniwersalną, to wówczas można od razu przejść na CIT estoński. Natomiast w sytuacji, gdy np. przekształcenie wiąże się z utworzeniem spółki z o.o. i wniesieniem aportem całego przedsiębiorstwa – jednoosobowej działalności do takiej spółki no to wówczas niestety mamy taki okres karencji. Będziemy mogli zdecydować się na ten typ CIT estoński dopiero po dwóch latach od momentu wniesienia aportu do spółki. Pani Martyno, proszę tak podsumować i może jednym zdaniem. Co Pani zdaniem jest najistotniejsze? Jeżeli przedsiębiorcy decydują się, rozważają w ogóle tę formę opodatkowania? Na co powinni zwrócić uwagę?

Podsumowanie

Martyna: Grunt to świadomość, na czym tak naprawdę ten CIT estoński polega. Wybierając tę formę opodatkowania swoich dochodów, przede wszystkim należy zwrócić uwagę na sposób i jakość dokumentowania własnych transakcji. Musimy się sami zastanowić najpierw czy i czego oczekujemy od tego CITu estońskiego.

Musimy pamiętać, że zarówno CIT estoński, jak i fundusze inwestycyjne zostały wprowadzone z myślą o przedsiębiorcach, którzy chcą inwestować swoje dochody. A samą zapłatę podatku odroczyć do momentu zakończenia inwestycji.

Pułapki i Wyzwania z CIT Estońskim

Milana: Czyli podsumowując CIT estoński jest bardzo ciekawą formą rozliczeń podatkowych, ale jak wiadomo diabeł tkwi w szczegółach, w związku z czym warto wcześniej dowiedzieć się, gdzie kryją się niuanse czy pułapki, aby po prostu wiedzieć zawczasu, a nie po fakcie.

Milana: Pani Martyno bardzo dziękuję za dzisiejszą rozmowę, a Was serdecznie zapraszam do komentarzy. Napiszcie również co jeszcze jest dla Was ciekawego, w czym chcielibyście abyśmy się podzielili. Jak zawsze zapraszam Was na kolejny odcinek już w kolejny wtorek.

Martyna: Również dziękuję.

Ekspertem była Martyna Bąk z Kancelarii Księgowej ML, z Panią Martyną współpracujemy zapewniając kompleksowe prawno-finansowe wsparcie przedsiębiorców od strony wdrożeń CIT Estońskiego w firmach.