20. Ekspert Radzi: Kiedy Skorzystać z Pomocy Prawnika – Porady Adwokata Milany Krzemień

Wstęp do wywiadu z ekspertami KZ Legal

Paulina: Na początek się przedstawię nazywam się Paulina Poświata-Szwarc jestem Office Managerem kancelarii KZ Legal od początku jej działalności. Na co dzień wspieram pracę biura i prawników kancelarii.

Dzisiaj jest ze mną adwokat Milana Krzemień, którą już doskonale znacie. Będę miała przyjemność zadać Ci pytania od Was. Zanim jednak przejdziemy do omówienia pytań, jakie najczęściej zadają klienci do Ciebie jako adwokata podczas pierwszej rozmowy. Najpierw chciałam zadać Tobie kilka pytań.

Bazując na swoim wieloletnim doświadczeniu. Powiedz mi, proszę, według Ciebie, kiedy warto zgłosić się do prawnika?

Kiedy warto skorzystać z pomocy prawnika – wskazówki eksperta

Milana: W mojej ocenie warto skorzystać z pomocy prawnika w momencie, kiedy te informacje z pierwszego kontaktu, czyli najczęściej konsultacja ze znajomymi i z członkami rodziny, być może jakieś informacje pozyskane z internetu w jakiś sposób ugruntowały nam informacje, ale chcielibyśmy je jednak potwierdzić u specjalisty. Nie ma się co oszukiwać zwykle w pierwszej chwili szukamy takich ogólnodostępnych informacji i odpowiedzi na nasze pytania, ale, jeżeli mamy wrażenie, że czujemy niedosyt. Albo z drugiej strony uważamy, że ta decyzja może mieć duży wpływ na nasze życie, czy to osobiste, czy zawodowe w dłuższej perspektywie czasowej. Zawsze warto pójść do zawodowego prawnika. I tu podkreślam słowo zawodowego radcy prawnego, adwokata. Dlatego, że zawodowy prawnik ma wykupioną polisę odpowiedzialności cywilnej, czyli udzielona przez niego porada prawna stanowi Waszą polisę. Bezpieczeństwo, że informacja, którą uzyskaliście, jest na pewno poprawna.

Paulina: Dobrze, to mam jakiś problem, zagwozdkę, gdzie tego prawnika szukać? Może jak go znaleźć?

Milana: Na pewno najlepszym sposobem poszukiwań prawnika są rekomendacje, czyli polecenia. Jednak zwykle oczywiście możemy znaleźć informacje ogólnodostępne w Internecie. Czy wiadomo w trakcie wydarzeń.

Optymalne przygotowanie do pierwszej konsultacji prawnej

Paulina: To czego klient może oczekiwać od prawnika na pierwszej konsultacji? I tu jeszcze rozszerzę to pytanie jak się powinien do niej przygotować?

Milana: Na pewno warto się przygotować, dlatego, że w trakcie pierwszej konsultacji zwykle to wygląda tak, że klient opisuje co się wydarzyło. Natomiast żeby nie miał klient takiego wrażenia, że właściwie to on mówi, a prawnik tylko słucha, to np. moją praktyką jest to, że zawsze proszę przed spotkaniem, aby klient podesłał np. na maila – dokumenty lub zgromadził je w sprawie, którą by chciał ze mną poruszyć. To powoduje, że my prawnicy mamy jednak trochę więcej czasu na przygotowanie się, tak, żeby ta pierwsza rozmowa, w trakcie której zaznajamia nas klient ze swoją sprawą, już przybrała pewnego rodzaju postać takiej merytorycznej dyskusji, że prawnik już będzie mógł wiedzieć, na co zwrócić uwagę, jakie pytania zadać.

Wcześniej oczywiście warto zarysować temat rozmowy, która będzie przedmiotem spotkania po to właśnie, żeby po tym pierwszym spotkaniu już klient wyszedł z pierwszą odpowiedzią. Chyba, że temat jest na tyle skomplikowany, że wymaga dłuższego przeanalizowania przez prawnika.

Poufność w Konsultacjach Prawnych – Gwarancja i Ochrona

Paulina: Przejdźmy teraz zatem do pytań, które zadają klienci, którzy potrzebują wsparcia sądowego przed podjęciem współpracy lub na samym jej początku. Dodam tylko, że kolejność pytań jest zupełnie przypadkowa, nie ma związku z częstotliwością ich pojawiania się.

To zacznijmy może od kwestii poufności. Czy taka konsultacja z adwokatem jest poufna? I jaką klient ma gwarancję tej poufności?

Milana: Jeżeli udziela konsultacji zawodowy prawnik, czyli np. radca prawny czy adwokat, to klient ma absolutną pewność, że wszystko to, co powie jest objęte tzw. tajemnicą zawodową, czyli jest objęte klauzulą poufności.

I to regulują nasze przepisy. Ja jestem adwokatem, więc to regulują przepisy ustawy Prawo o adwokaturze. To, co jest istotne dla klienta, jest to absolutna podstawa wykonywania zawodu zawodowego prawnika. Klauzula poufności przede wszystkim jest absolutna – jest nieograniczona w czasie i co ważne, nawet klient, gdyby chciał zwolnić adwokata czy radcę prawnego z zachowania tej tajemnicy to nie może.

Paulina: Nie może?

Milana: Generalnie adwokat radca prawny nie może ujawnić żadnych informacji jakie pozyskał w związku z konsultacją, nawet nie z prowadzoną sprawą, ale właśnie konsultacją. Czyli do prawnika jak w studnię.

Paulina: Czy w takim razie często Ci się zdarzają prośby o podpisanie umowy o zachowaniu poufności tzw. NDA?

Milana: Czasami mi się zdarzają, natomiast ja nie mam z tym problemu. Jeżeli klient ma takie poczucie, potrzebę, to ja oczywiście podpisuję takie dokumenty. Natomiast trzeba zdawać sobie sprawę z tego, że brak podpisania takiej właśnie klauzuli poufności absolutnie nie wpływa na brak obowiązku zachowania tajemnicy informacji.

Tak jak wcześniej wspomniałam, adwokat czy radca prawny jest zobowiązany zawsze do zachowania poufności. I te przepisy regulujące naszą tajemnicę zawodową są jeszcze szersze, jeszcze bardziej kompletne od postanowień klauzuli poufności. Tutaj, parafrazując starożytni Rzymianie mówili „superfluum non nocet” czyli tutaj nadmiar nie szkodzi.

Gwarancja Wygranej w Sprawach Prawnych – Realia i Możliwości

Paulina: Czyli jeżeli będzie taka NDA, możemy ją podpisać, jeśli jej nie będzie klient może czuć się pewnie i bezpiecznie. Przejdźmy teraz do kwestii wygranej. Czy prawnik może nam zagwarantować wygraną? Jak to jest z dawaniem tej gwarancji wygranej?

Milana: Absolutnie nie. Nie można zagwarantować. Nie można w ogóle używać takich sformułowań, że się gwarantuje. Z prostego powodu to nie dlatego, że nie chcemy gwarantować, tylko jest tak wiele czynników w trakcie prowadzenia jakiejkolwiek sprawy. Nie tylko sądowej. Nawet chodzi o jakikolwiek spór, negocjacje. Jest tak wiele okoliczności, które mogą mieć wpływ na ostateczny wynik, że szanujący się prawnik, zawodowy prawnik takich obietnic składać nie może. Powiem więcej, jeżeli jakiś prawnik taką obietnicę składa, to należy od niego jak najszybciej uciekać. Inną rzeczą jest to, że doświadczony prawnik mając już rozeznanie, wiedzę w zakresie danej specjalizacji, dziedziny prawa, może w określony sposób oszacować szanse i zagrożenia prowadzenia sprawy.

To jest zupełnie coś innego. Kiedy prawnik przedstawia klientowi dokładne informacje, za i przeciw i na tej podstawie klient ma pełną świadomość, rozeznanie, aby podjąć po prostu dla siebie słuszną decyzję. Ale to dalej nie jest gwarancja.

Czas trwania procesów prawnych: realia i oczekiwania

Paulina: To teraz znamienne, Pani mecenas, a ile to potrwa?

Milana: Odpowiedź brzmi to zależy. Faktycznie, tutaj nie ma reguł na prowadzenie spraw. Oczywiście doświadczony prawnik mniej więcej będzie w stanie powiedzieć, oszacować czas prowadzenia sprawy.

Ale na przykładzie pandemii, z którą mieliśmy jeszcze do niedawna do czynienia wszystkie praktycznie sprawy sądowe stanęły na jakiś czas. Później się to ruszyło i tutaj skorzystaliśmy chociażby z możliwości rozpraw zdalnych, chociaż nie w każdym przypadku. Zasadniczo nie ma możliwości przewidzenia, ile konkretnie to będzie czasu trwało. Można również przygotować klienta rzeczywiście na jakiś konkretny okres. Natomiast to, co chcę powiedzieć, bardzo dużo zależy od sędziego, który prowadzi sprawę. Mi się często zdarza, że np. bardzo podobnych sprawach jeden sędzia potrafi zorganizować całą rozprawę z wyprzedzeniem, wyznacza kolejne terminy rozpraw, od razu wskazuje, na których terminach będą słuchani świadkowie.

Natomiast czasami sędziowie jednak z rozprawy na rozprawę wykonują te czynności, co rzeczywiście znacznie przedłuża cały proces.

Pomoc prawnika w przyspieszeniu procesu sądowego

Nie ukrywam, że profesjonalny pełnomocnik, adwokat albo radca prawny może w sposób oczywiście grzeczny sugerować sądowi, aby właśnie zostały wyznaczone od razu terminy na zaś. Nie zawsze sędzia może to uwzględnić i to nie wynika z jego złej woli. Czasami nie może dlatego, że np. nie ma rozpiski dostępnych sal sądowych. Ale w mojej ocenie warto jednak, żeby prawnik, czyli adwokat, radca prawny akurat w sprawach sądowych mógł wykonywać interakcje z sądem w zakresie również organizacji całego procesu sądowego.

Są również różnego rodzaju sposoby na to, żeby jednak motywować przyśpieszenie sprawy. Oczywiście począwszy od wniosków o przyśpieszenie sprawy. Można też złożyć skargę na przewlekłość postępowania. Ale tu uwaga tu wcale nie jest taka prosta, dlatego że to wynika nie wynika akurat z przepisów prawa, ale z orzecznictwa sądowego.

Sąd Najwyższy w jednym orzeczeniu stwierdził, że aby móc skutecznie złożyć skargę na przewlekłość postępowania. Skutecznie, żeby skarga została uwzględniona i aby również została zasądzona określona kwota odszkodowania za długotrwałe, przewlekłe prowadzenie sprawy, to musi upłynąć co najmniej rok od ostatniej czynności w sprawie.

No i właśnie pytanie czy należy czekać aż rok, czy jednak usiłować szybciej podejmować czynności, które by miały wpływ na przebieg sprawy? No i ostatnia rzecz to już taka rzeczywiście ostateczna ostateczność, to ewentualnie można złożyć wniosek o objęcie nadzorem postępowania sądowego do przewodniczącego wydziału.

Zwykle ten wniosek czyni cuda, jeśli mogę tak powiedzieć z praktycznego punktu widzenia. Aczkolwiek nie należy go nadużywać.

Paulina: Czyli ogólnie rzecz ujmując nie warto czekać bezczynnie na ruchy sądu, tylko można próbować. Aczkolwiek tu chcę podkreślić, że to często nie wynika absolutnie ze złej woli sędziów.

Milana: Można, aczkolwiek nie należy przesadzać.

Porady prawne zdalne: czy wizyta w biurze jest konieczna?

Paulina: To teraz może porozmawiajmy o udzielaniu porad prawnych zdalnie. Czy jest to możliwe? Czy jednak wizyta w biurze kancelarii jest konieczna?

Milana: Oczywiście, że można udzielać porad prawnych zdalnie. Co więcej, można prowadzić proces sądowy zdalnie. Jeżeli chodzi o to Twoje pytanie, czyli udzielanie porad prawnych zdalnie jest to częsta praktyka, w szczególności, kiedy ktoś chce skorzystać z takiej pomocy prawnej prawnika, który nie jest dla niego w zasięgu finansowym. Czy też chciałby skorzystać z kogoś konkretnego gdzieś na drugim końcu kraju. Ja też często mam taką sytuację, że moja interakcja z klientem odbywa się tylko właśnie przez takie środki korespondencji na odległość, czyli przez np. aplikację video, konferencje czy przez korespondencję mailową.

Natomiast tu jest ważna informacja dla osób, które chcą uzyskać porady prawnej związana ze statusem konsumenta. Czyli mówimy o osobach, które potrzebują porady prawnej niezwiązanej z prowadzoną przez nich działalnością gospodarczą, mogą to być przedsiębiorcy, którzy prowadzą jednoosobową działalność gospodarczą. Jeżeli ta porada prawna nie ma takiego bezpośredniego związku z przedmiotem ich działalności. Czyli innymi słowy prawnik wystawi fakturę na firmę takiemu klientowi, ale ten klient w rozumieniu przepisów dalej będzie traktowany jako konsument.

Ze strony prawnika powinny być spełnione określone warunki, tzn. powinien klient być poinformowany o wszystkich uprawnieniach jakie przysługują konsumentowi, czyli np. przede wszystkim o prawie odstąpienia. Jak na to nie patrzeć jest to świadczenie usług na odległość. W związku z czym taka informacja powinna również ze strony prawnika zostać podana.

Paulina: Cenna informacja, szczególnie w świetle zmiany ostatnio przepisów. Czy w takim razie podejmujesz się prowadzenia spraw spoza Warszawy?

Milana: Jak najbardziej. Tutaj nie mamy absolutnie żadnych ograniczeń. Mamy również klientów spoza granic kraju.

Rozprawy sądowe zdalne – nowa era w prawie

Paulina: To w nawiązaniu do obsługi porad zdalnych. Jak to z tymi rozprawami zdalnymi? Czy to dalej funkcjonuje? Czy można uczestniczyć w rozprawie sądowej zdalnie?

Milana: Można. Aczkolwiek coraz więcej sądów decyduje się na powrót do rozpraw stacjonarnych. Natomiast istnieje możliwość złożenia wniosku do sądu z prośbą o przesłuchanie w trybie zdalnym. W szczególności, kiedy np. ktoś ma daleko do sądu. To często dotyczy świadków np. z innych miejscowości. Sądy zwykle uwzględniają takie wnioski. To też wszystko zależy też od możliwości technicznych sądu. Bo żeby przeprowadzić przesłuchanie w charakterze świadka, osoby w trybie zdalnym, to trzeba wziąć pod uwagę, że inni uczestnicy sporu są na sali rozpraw. Trzeba przygotować salę tak, żeby świadek, który będzie widoczny na ekranie monitora był widoczny dla wszystkich, aby to co mówił było słyszalne dla wszystkich uczestników. To jest większe przedsięwzięcie. W związku z tym nie należy zwlekać z takim wnioskiem na ostatnią chwilę. Tylko dać rzeczywiście szansę sądowi na przygotowanie się, żeby rzeczywiście nasz wniosek został uwzględniony.

Dostęp do informacji sądowych – ułatwienia dla klientów

Paulina: Gdzie mogę uzyskać informacje o stanie swojej sprawy sądowej.

Milana: Oczywiście taką informację na bieżąco powinien przekazywać nasz pełnomocnik. Ale niezależnie od tego nasze wszystkie sprawy sądowe znajdują się na tzw. Portalu Informacji Sądów Powszechnych. Można się zalogować, wystarczy znać. Sygnaturę akt sprawy i sąd, w którym jest prowadzona sprawa. Podaje się wszystkie dane, łącznie z rolą, jaką się pełnił w sprawie sądowej. I wówczas po około 24 godzinach nasz wniosek jest akceptowany i wówczas mamy dostęp do wszystkich informacji. Czyli kto rozpoznaje sprawę, jaki sąd, jakie zostały czynności przeprowadzone, jakie są dokumenty w sprawie. Również często są załączone protokoły i można też odsłuchać np. przebieg ostatnich rozpraw.

Aby się zalogować najpierw trzeba się zarejestrować na ten portal informacji sądów powszechnych za pośrednictwem profilu zaufanego ePUAP.

Paulina: Można na bieżąco sprawdzić. Niekoniecznie trzeba dzwonić do swojego pełnomocnika i można za każdym razem wiedzieć, co się wydarzyło czy co gorsza na Biuro Obsługi Interesanta Sądu.

Rozliczenia w kancelarii prawnej: praktyki i etyka

To może porozmawiajmy teraz trochę o rozliczeniach, o wynagrodzeniu. Powiedz mi, czy możemy się umówić z klientem, że otrzymamy wynagrodzenie jako kancelaria tylko w sytuacji, jeżeli wygramy daną sprawę na tzw. success fee?

Model success fee w praktyce prawnej – możliwości i ograniczenia

Milana: Nie można. Nie można umówić się tylko na taki sposób rozliczeń, czyli od tzw. wyniku sprawy. Można połączyć, czyli jakieś wynagrodzenie, jakaś część wynagrodzenia jest płacona w trakcie prowadzenia sprawy, czy może przy przyjęciu sprawy jako ryczałtowe, a później w razie wygranej sprawy kolejna część wynagrodzenia.

To akurat wynika z Kodeksu etyki zawodowej. Znowu zawodowych pełnomocników, czyli radców prawnych i adwokatów. I to nie wynika z naszej złej woli, że my się nie chcemy tak rozliczać, albo np. że nie wierzymy w sprawę i dlatego chcemy wcześniej pieniądze. Nie uzależniamy naszego wynagrodzenia od naszego zaangażowania i ostatecznego sukcesu klienta. Po prostu takie są zasady etyki zawodowej.

Dlaczego kancelarie prawne nie publikują stałego cennika?

Paulina: Myślę, że to jest jasne już teraz. W nawiązaniu do rozliczeń. Dlaczego na stronie internetowej kancelarii nie jest zamieszczony cennik np. napisanie umowy tyle, konsultacja tyle?

Milana: Wynika to z tego, że jednak każda sprawa powinna mieć charakter indywidualny. Jeżeli byśmy chcieli mieć po prostu jakiś wzorzec dokumentu, to wydaje mi się, że to w ogóle jest bez sensu iść do zawodowego prawnika. Internet oferuje tak szeroki wachlarz różnych stron, na których możemy pozyskać jakieś szablony dokumentów, że wystarczy tam zapłacić parędziesiąt paręset złotych i mieć sprawę z głowy.

Natomiast skorzystanie z pomocy zawodowego pełnomocnika ma jakiś cel, tzn. to już jest fachowa pomoc o naprawdę zindywidualizowanym charakterze. To ma być faktycznie napisana umowa albo przygotowany dokument z uwzględnieniem konkretnych potrzeb danego klienta. I tego powinien klient oczekiwać w ogóle i wymagać od prawnika, że oto przychodzi po to przedstawia swój stan faktyczny.

Prawnik, dobry prawnik powinien również wiedzieć, o co zapytać klienta. Co ma znaczenie z punktu widzenia później przygotowanego dokumentu umowy. Bo często jest tak, że klienci nawet nie wiedzą o co zapytać. Nie muszą wiedzieć, nie siedzą w przepisach prawnych. To właśnie rolą dobrego prawnika jest zdobycie wszelkich informacji, które później mogą mieć znaczenie z punktu widzenia nie tylko napisania np. samej umowy czy w ogóle udzielenia porady prawnej, ale której informacje będą mieć wpływ w ogóle na interes klienta, sprawy klienta.

Różnice między zawodami prawniczymi: adwokat vs radca prawny

Paulina: Dużo mówisz o zawodowym pełnomocnikach – Adwokat, Radca prawny jaka jest różnica w takim razie? Czy jest jakaś różnica?

Milana: Najbardziej widoczne to, chyba że mamy tutaj inne żaboty adwokaci mają zielone, radcy prawni mają niebieski. Ale w zasadzie teraz nie ma różnicy między naszymi grupami zawodowymi. Tu od razu chciałabym się rozprawić z mitem, że adwokat to od spraw karnych, a radca prawny jest od spraw cywilnych i od spraw gospodarczych.

To kiedyś było. Z dawnego naszego systemu polityczno-gospodarczego. Kiedy adwokat wiadomo jest od bardzo, bardzo dawna, od zarania wieków. Natomiast zawód radcy prawnego został trochę utworzony sztucznie jako prawnik przedsiębiorstw państwowych. Absolutnie granica rozróżnienia między tymi dwoma profesorami zawodowymi została zatarta.

Teraz praktycznie wszystkie rodzaje spraw, które prowadził adwokat i które były zarezerwowane dla nas jako dla adwokatów, zostały również rozszerzone na zawód radcy prawnego. Z wyjątkiem może jednej tutaj rzeczy, że radca prawny w przeciwieństwie do adwokata może pracować na umowę o pracę. Adwokat nie może świadczyć swojej pomocy prawnej jako pracownik jakiegoś podmiotu. To jest ta różnica.

Natomiast przy wyborze prawnika do prowadzenia sprawy myślę, że ważniejsze od tego, czy ktoś jest adwokatem, czy radcą prawnym, jest jego doświadczenie oraz obszar specjalizacji. To jest według mnie klucz wyboru prawnika. Oczywiście też rozumienie się z drugim człowiekiem, bo nawet najlepiej merytoryczne przygotowanie prawnika, jeżeli klient czuje, że nie do końca mu jest po drodze z tym prawnikiem, że nie do końca właśnie czuje całą tę sytuację, sprawi, że sprawy będą dobrze realizowane. Po prostu umiejętności miękkie, relacje interpersonalne mają znaczenie. Klient powinien się komfortowo czuć.

Paulina: Musi mieć flow. Chemia. To jeden z kluczy sukcesu. Udanej owocnej współpracy.

Dlaczego prawnik często odpowiada na pytania klientów „to zależy”

Paulina: To ostatnie pytanie – dlaczego na większość pytań prawnik odpowiada „To zależy”?

Milana: Bo prawo to taka piękna dziedzina, która nie jest matematyką i nie można po prostu, od ręki udzielić odpowiedzi na konkretne pytanie.

To jest w pewnym sensie piękno w tym naszym zawodzie. Nie można zawsze tak od linijki powiedzieć, że jest tak, a nie inaczej. Dużo jest okoliczności, które mogą mieć wpływ na wynik. I dlatego właśnie nie można odpowiedzieć od razu tak na jednym wdechu będzie albo tak będzie.

To nie jest tak, że my chcemy ukryć coś przed wszystkimi i dlatego odpowiadamy „to zależy” albo „co do zasady” to jest drugie powiedzenie. My musimy zadać więcej pytań, aby móc jednoznacznie udzielić odpowiedzi.

Zakończenie

Paulina: Dziękuję bardzo. Na dzisiaj to wszystko. Bardzo dziękuję za rozmowę w tym ogniu pytań.

Milana: Mam nadzieję, że sobie poradziłam równie dobrze jak ostatni uczestnik programu „Jeden z dziesięciu”.

Zapraszam Was do oglądania naszego kanału „To zależy”. Do zadawania pytań i komentowania. Dziękuję bardzo za rozmowę.

„To zależy. Proste odpowiedzi na złożone pytania w biznesie”. Zasubskrybuj nasz kanał i bądź na bieżąco.