48. Aukcja charytatywna bez ryzyka prawnego – praktyczny poradnik
Chcesz zorganizować aukcję charytatywną i nie wiesz, jak to zrobić zgodnie z prawem? Uwaga! Niewłaściwe przygotowanie może nie tylko zniweczyć cały Twój wysiłek, ale też narazić Cię na poważne kary! Jak zatem wygląda dobrze zoorganizowana aukcja charytatywna? W tym odcinku dowiesz się, jak bezpiecznie i skutecznie nieść pomoc, unikając prawnych pułapek. Zostań z nami, a rozwieję wszystkie wątpliwości.
Zbiórki charytatywne o różnym przeznaczeniu stały się powszechną formą wsparcia potrzebujących znajdujących się w trudnej sytuacji życiowej. Przed laty odbywały się niemal wyłącznie stacjonarnie i polegały na zbieraniu darów lub gotówki do puszki. Tak dziś, w znacznej części prowadzi się je za pośrednictwem internetu, na przykład z wykorzystaniem wirtualnych skarbonek o określonym przeznaczeniu.
Ogólnodostępne platformy internetowe, umożliwiają organizacjom charytatywnym tworzenie zbiórek, a jednocześnie dają użytkownikom możliwość dołączenia do nich, na przykład w drodze wystawienia na aukcję przedmiotów wartościowych – dzieł sztuki, książek lub pojazdów.
Spotkać możemy również aukcje z mniej oczywistą „nagrodą”, jak na przykład kolacja z osobą powszechnie znaną i lubianą, wspólny spacer, wizyta w teatrze.
Do naszej kancelarii zgłosił się organizator planujący przeprowadzenie jednej z takich aukcji. Chciał ustalić, jakie obowiązki formalne i podatkowe, będą spoczywały na nim na etapie planowania, realizacji i rozliczenia inicjatywy. Przejdziemy przez tą sytuacją w tym odcinku, a w pierwszej kolejności zacznijmy od tego…
Kliknij i napisz do nas. Zapraszamy na konsultacjeczym jest zbiórka publiczna?
Podstawowym zagadnieniem analizowanym przez organizatorów zbiórek charytatywnych jest to, czy ich inicjatywa będzie zbiórką publiczną. Jeśli tak, zostaną na nich nałożone liczne obowiązki i formalności w zakresie przygotowania i rozliczenia przedsięwzięcia.
Ich niedopełnienie niesie za sobą konsekwencje prawne.
Do prowadzenia zbiórki publicznej uprawnione są organizacje pozarządowe, spółdzielnie socjalne, a także komitet społeczny powołany w celu przeprowadzenia zbiórki publicznej.
Jakich formalności wymaga organizacja zbiórki publicznej?
Pierwszym, a zarazem podstawowym obowiązkiem organizatora zbiórki publicznej jest jej zgłoszenie w ogólnopolskim elektronicznym portalu zbiórek publicznych, prowadzonym przez ministra właściwego do spraw administracji publicznej. Zgłoszenie odbywa się elektronicznie lub papierowo na urzędowym wzorze.
Zbiórka może rozpocząć się dopiero po publikacji informacji ze zgłoszenia na portalu zbiórek publicznych.
CO JEDNAK WAŻNE zgłoszenia należy dokonać przed przeprowadzeniem zbiórki. Nie może ono nastąpić w trakcie zbiórki lub dopiero po jej zakończeniu.
Po przeprowadzeniu zbiórki, organizator musi dokonać jej rozliczenia.
W tym celu sporządza i doręcza ministrowi właściwemu do spraw administracji publicznej 2 sprawozdania:
- z przeprowadzonej zbiórki publicznej, z podaniem wartości i rodzaju zebranych ofiar, jak również
- ze sposobu rozdysponowania zebranych ofiar.
Oba sprawozdania są publikowane na portalu zbiórek publicznych.
Jakie są konsekwencje braku zgłoszenia zbiórki publicznej?
Organizacja zbiórki publicznej bez wymaganego zgłoszenia stanowi wykroczenie i podlega karze grzywny od 20 zł do 5000 zł.
Dodatkowo, w przypadku zbiórek organizowanych bez zgłoszenia – Sąd orzeka o przepadku uzyskanych z nich przedmiotów. Wobec zbiórek organizowanych niezgodnie ze zgłoszeniem, czyli odmiennie niż organizacja wskazała we wniosku, Sąd może, lecz nie musi orzec o przepadku.
Przedmioty wobec których orzeczono przepadek są przekazywane instytucji pomocy społecznej lub instytucji kultury. Następuje to nawet wtedy gdy organizator już przekazał je pierwotnemu „beneficjentowi” zbiórki.
Czy sprzedaż tzw. cegiełek jest zbiórką publiczną?
Kwalifikacja określonej akcji jako zbiórki publicznej nie jest łatwa, dlatego też zasadnie przysparza w praktyce sporo problemów. Skupmy się jednak na dwóch najczęściej spotykanych dziś formach zbierania środków i odpowiedzmy, czy są one, czy też nie – zbiórkami publicznymi.
Pierwszą z nich jest stacjonarna sprzedaż tzw. „cegiełek”. Może ona zostać uznana za zbiórkę publiczną w zależności od wartości przedmiotów, będących rzeczoną „cegiełką”.
Jeśli jej wartość jest jedynie symboliczna należy przyjąć, że ofiarodawca przekazując datek na określony cel, zasadniczo w zamian nie otrzymuje nic o istotnej wartości materialnej. W takim przypadku, zgodnie z ustawą o zasadach prowadzenia zbiórek publicznych, konieczne jest zgłoszenie takiej zbiórki i jej późniejsze rozliczenie. Cegiełki, które nie mają żadnego praktycznego zastosowania oraz jakkolwiek ekwiwalentnej wartości, mogą być traktowane jako sposób na zbieranie funduszy. Podlega on jednak regulacjom prawnym.
Jeżeli natomiast cegiełki to wartościowe przedmioty, datek ofiarodawcy należy postrzegać w zupełnie odmienny sposób. Będziemy tu mieć bowiem do czynienia ze świadczeniem wzajemnym – sprzedażą, nie będącym ani darowizną, ani zbiórką publiczną.
Ważne jest, aby organizacje charytatywne dobrze rozumiały te różnice. Niewłaściwe zakwalifikowanie sprzedaży cegiełek może prowadzić do konsekwencji prawnych, a także podatkowych.
Przykładowo, w sytuacji niezgłoszenia zbiórki, organizacja może zostać ukarana grzywną, a zebrane przez nią środki oraz dary ulegną przepadkowi. Założony cel nie zostanie zatem osiągnięty, wyłącznie ze względów formalnych.
Jeśli natomiast cegiełka zostanie zakwalifikowana jaka przedmiot sprzedaży, organizacja powinna rozpoznać skutki podatkowe tej transakcji, dokonując stosownych rozliczeń.
Czy internetowa aukcja charytatywna jest zbiórką publiczną?
Drugą z powszechnie dziś spotykanych formą zbiórek są te organizowane przez internet, na specjalnie przeznaczonych do tego celu platformach internetowych.
Zgodnie z aktualnym brzmieniem ustawy o zasadach prowadzenia zbiórek publicznych, aukcje charytatywne prowadzone drogą internetową nie są zbiórkami publicznymi. Nie wymagają zatem zgłoszenia, a także rozliczeń udostępnianych na portalu zbiórek publicznych.
Zbiórką publiczną nie jest zatem taki rodzaj zbierania darów oraz środków pieniężnych, po którym pozostaje ślad przepływu pieniędzy albo ewidencjonowania rzeczy. Z tymi mamy natomiast do czynienia w przypadku przelewów na konto bankowe, a także wpłat na konto on-line, przekazywania darów i pieniędzy za pomocą wirtualnych platform (np. crowdfunding).
Jakie są skutki podatkowe internetowych aukcji charytatywnych?
Stosowany obecnie system prowadzenia internetowych aukcji charytatywnych zakłada, że organizator nawet na moment nie staje się właścicielem licytowanego przedmiotu.
Rejestruje on zbiórkę i określa jej cel. To jednak internauci wystawiają przedmioty na sprzedaż. Dzięki systemowi płatności, uzyskane z tego tytułu środki trafiają bezpośrednio na konto organizacji charytatywnej, choć formalnie nie uczestniczyła ona w transakcji.
Rozwiązanie te znacznie ułatwia działalność. Nie nakłada na organizację niemal żadnych obowiązków w związku z realizowaną zbiórką, w tym zwłaszcza obowiązków podatkowych.
W większości przypadków, organizacja nie musi również płacić podatku od dochodów uzyskanych w ramach dokonanych na jej rzecz darowizn. Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, dochody uzyskiwane przez organizacje, których celem statutowym jest m.in. działalność naukowa, kulturalna, w zakresie kultury fizycznej i sportu, ochrony środowiska, dobroczynności, ochrony zdrowia i pomocy społecznej, są wolne od podatku, w części przeznaczonej na te cele. Dotyczy to również dochodów organizacji pożytku publicznego, w części przeznaczonej na działalność statutową, z wyłączeniem działalności gospodarczej.
To rozwiązanie sprawia, że organizacje charytatywne mogą skutecznie zbierać środki pieniężne i realizować z ich wykorzystaniem różne projekty i inicjatywy, minimalizując przy tym obciążenia podatkowe.
Brak bezpośredniego uczestnictwa organizacji charytatywnej w transakcji pozwala jej uniknąć również skutków podatkowych w zakresie podatku od towarów i usług (VAT). Obowiązek w tym zakresie, jeśli powstanie, będzie bowiem spoczywał na sprzedającym towar, nie zaś na podmiocie, który w drodze darowizny otrzymuje korzyść z tej sprzedaży.
Dzięki temu organizator może skupić się na swojej misji, a nie na skomplikowanej obsłudze księgowej czy podatkowej, co jest szczególnie ważne w kontekście ograniczonych zasobów, z jakimi często borykają się organizacje charytatywne.
Kliknij i napisz do nas. Zapraszamy na konsultacjeZatem podsumowując…
chęć niesienia pomocy przez organizacje charytatywne w drodze prowadzonych aukcji i zbiórek, powinna zostać poprzedzona analizą wymagań stawianych tej formie działalności.
Mimo szczytnego celu, przedsięwzięcie musi bowiem zostać prawidłowo zaplanowane, niekiedy zgłoszone do właściwych organów, a następnie rozliczone w przewidzianej prawem formie. Uchybienie tym obowiązkom niesie za sobą daleko idące konsekwencje, dlatego też nie można ich bagatelizować.
Dobrze zaplanowana akcja, zgodna z przepisami, zapewnia nie tylko legalność zbiórki, ale także ułatwia skuteczne niesienie pomocy oraz minimalizuje ryzyko związane z ewentualnymi sankcjami prawnymi.
Jeżeli ten odcinek jest dla Ciebie interesujący, naciśnij dzwoneczek i zasubskrybuj nasz kanał „To Zależy” na YouTube, Spotify i ApplePodcast.
Nie zapomnij o kolejnych odcinkach, zapisz się na newsletter – wyślemy ci przypomnieniePowiązane specjalizacje: nowe technologie | AI
Wolisz posłuchać? Wybierz odcinek i kliknij
Polecane odcinki i wpisy:
Aukcja charytatywna – czy na pewno darowizna?
Skutki podatkowe udziału w akcjach charytatywnych w ramach prowadzonej działalności
10. Kluczowe różnice między konkursem a loterią promocyjną: Prawne implikacje dla Twojej firmy
