Zgoda korporacyjna na czynność prawną zarządu spółki z o.o.
Zarząd spółki z o.o. reprezentuje spółkę na zewnątrz i zaciąga w jej imieniu zobowiązania. W niektórych wypadkach na dokonanie czynności prawnej przez zarząd wymagana jest zgoda korporacyjna, która wydawana jest przez odpowiedni organ spółki, np. zgromadzenie wspólników lub radę nadzorczą (jeżeli została powołana w spółce z o.o.).
Wymóg uzyskania odpowiedniej zgody korporacyjnej przez zarząd spółki z o.o. na dokonanie danej czynności prawnej może wynikać:
- z ustawy Kodeksu spółek handlowych (dalej jako: „KSH”),
- lub z umowy spółki z o.o.
W zależności od tego, jaka jest podstawa uzyskania zgody korporacyjnej na dokonanie przez zarząd czynności prawnej, brak uzyskania takiej zgody wywołuje odmienne skutki prawne takiej czynności. W wypadku, gdy zgoda korporacyjna na dokonanie czynności prawnej wymagana jest przez ustawę, czynność prawna dokonana bez tej zgody jest bezwzględnie nieważna. O ile taka zgoda powinna zostać wydana przed dokonaniem czynności prawnej, o tyle można zaradzić ewentualnemu „gapiostwu”. Właściwy organ spółki (zgromadzenie wspólników lub rada nadzorcza) może wyrazić taką zgodę ex post a więc w terminie dwóch miesięcy od dnia dokonania czynności. Wówczas zgoda korporacyjna ma charakter wsteczny od chwili dokonania czynności prawnej. W przypadku gdy zgoda korporacyjna wymagana jest w oparciu o postanowienia umowy spółki z o.o., a zarząd jej nie uzyskał, wówczas tak dokonana przez niego czynność prawna jest ważna, jednakże członkowie zarządu narażają się na poniesienie odpowiedzialności odszkodowawczej wobec spółki z o.o., z tytułu naruszenia umowy spółki.
Ustawowa zgoda korporacyjna na czynność prawną zarządu spółki z o.o.
Umowa spółki z o.o. z członkiem zarządu, rady nadzorczej, prokurentem, likwidatorem (art. 15 KSH)
Zasadniczo, a więc gdy ustawa nie stanowi inaczej, zgoda korporacyjna wyrażana w formie uchwały zgromadzenia wspólników jest wymagana na zawarcie przez spółkę z o.o.:
– umowy kredytu,
– umowy pożyczki,
– umowy poręczenia,
lub innej podobnej umowy
z jej członkiem zarządu, członkiem rady nadzorczej, komisji rewizyjnej, prokurentem, likwidatorem albo na rzecz którejkolwiek z tych osób.
Jeżeli zatem wymóg uzyskania zgody nie został wyłączony przez ustawę, spółka powinna najpierw uzyskać zgodę na zawarcie danej umowy z członkami jej władz.
Kliknij i napisz do nas. Zapraszamy na konsultacjePrzykład:
Spółka z o.o. od pewnego czasu ma problemy finansowe i utraciła możliwość spłacania swoich bieżących zobowiązań finansowych. Jan Nowak będący członkiem zarządu spółki z o.o. oraz jednocześnie jednym z jej wspólników postanowił, że udzieli spółce z o.o. pożyczki, w celu poprawienia jej kondycji finansowej.
W opisanym powyżej przykładzie nie ma znaczenia czy pożyczkodawcą będzie spółka z o.o. czy członek zarządu spółki z o.o. Na zawarcie umowy pożyczki przez członka zarządu spółki z o.o. ze spółką konieczna jest zgoda korporacyjna udzielona przez zgromadzenie wspólników.
Umowa spółki z członkiem zarządu – kto reprezentuje spółkę
Jednocześnie należy zwrócić uwagę na reprezentację spółki z o.o. przy zawarciu umowy spółki z o.o. z jej członkiem zarządu. Zgodnie z art. 210 § 1 KSH w umowie między spółką a członkiem zarządu oraz w sporze z nim, spółkę reprezentuje rada nadzorcza lub pełnomocnik powołany uchwałą zgromadzenia wspólników. W sytuacji opisanej w przykładzie powyżej, do zawarcia umowy pożyczki spółki z o.o. z jej członkiem zarządu zgromadzenie wspólników musi powołać pełnomocnika, który będzie reprezentował spółkę przy dokonywaniu czynności prawnej (jeżeli w spółce z o.o. nie została ustanowiona rada nadzorcza).
Umowa spółki z jedynym członkiem zarządu będącym jej jedynym wspólnikiem
W tym miejscu warto również podkreślić, że inaczej będzie wyglądać kwestia reprezentacji spółki z o.o. w umowie zawieranej przez spółkę z jej jedynym członkiem zarządu, który jest jednocześnie jedynym wspólnikiem spółki z o.o. W tej sytuacji nie ma konieczności zastosowania przepisu art. 210 § 1 KSH. Zawarcie umowy pożyczki będzie wymagało formy aktu notarialnego. Natomiast notariusz poinformuje sąd rejestrowy o dokonanej czynności prawnej, przesyłając wypis aktu notarialnego (art. 210 § 2 KSH).
Spółka stroną umowy z wierzycielem współmałżonka zarządu – czy wymagana jest zgoda wspólników
Przykład:
Spółka z o.o. zawarła umowę poręczenia z wierzycielem współmałżonka członka zarządu spółki z o.o., w której poręczyła za zobowiązanie małżonka członka zarządu spółki. Czy spółka z o.o. mogła zawrzeć umowę poręczenia, jak również czy przed zawarciem umowy powinna uzyskać zgodę wspólników spółki z o.o. na jej zawarcie?
Aby odpowiedzieć na powyższe, należy zastanowić się jaką czynność prawną będzie stanowić zawarcie umowy na rzecz którejkolwiek z osób wymienionych w art. 15 KSH (członka zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej, prokurenta, likwidatora).
Orzecznictwo Sądu Najwyższego wskazuje, że zgoda korporacyjna wydana przez wspólników spółki jest konieczna na zawarcie umowy przez spółkę z o.o., do istoty której należy transfer środków ze spółki do majątku osób wskazanych w tym przepisie, na ich rzecz, albo udzielania im zabezpieczeń (za wyjątkiem zabezpieczeń rzeczowych). Jednocześnie rozważając konieczność uzyskania zgody korporacyjnej na zawarcie ww. umowy, należy ocenić czy członek zarządu spółki z o.o. będzie rzeczywistym beneficjentem umowy poręczania. Wskazana sytuacja będzie mieć miejsce, gdy członek zarządu pozostaje we wspólności majątkowej ze współmałżonkiem, na rzecz którego zawarto umowę poręczenia (Wyrok SN, Izba Cywilna z dnia 7.03.2017 r., sygn. II CSK 349/16).
Mając na uwadze powyższe, jeżeli członek zarządu pozostaje we wspólności majątkowej, zgoda korporacyjna wspólników na zawarcie umowy poręczenia przez spółkę z o.o. z wierzycielem współmałżonki członka zarządu spółki z o.o. będzie wymagana.
Inne sprawy wymagające zgody zgromadzenia wspólników (art. 228 KSH)
Kodeks Spółek Handlowych wymaga podjęcia przez wspólników uchwały m.in. na:
- rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania zarządu z działalności spółki, sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy oraz udzielenie absolutorium członkom organów spółki z wykonania przez nich obowiązków;
- postanowienie dotyczące roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej przy zawiązaniu spółki lub sprawowaniu zarządu albo nadzoru;
- zbycie i wydzierżawienie przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części oraz ustanowienie na nich ograniczonego prawa rzeczowego;
- zwrot dopłat;
- zawarcie umowy, o której mowa w art. 4 objaśnienie pojęć § 1 pkt 4 lit. f.,
- nabycie i zbycie nieruchomości, użytkowania wieczystego lub udziału w nieruchomości, jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej;
Zgodnie z przepisami kodeksu spółek handlowych wspólnicy w umowie spółki z o.o. mogą wyłączyć konieczność uzyskania zgody na nabycie i zbycie nieruchomości, użytkowania wieczystego lub udziału w nieruchomości.
Umowa przedwstępna sprzedaży nieruchomości spółki – czy wymagana jest zgoda wspólników.
Przykład:
Spółka z o.o. zawarła umowę przedwstępną zobowiązującą spółkę z o.o. do zawarcia umowy sprzedaży nieruchomości. Czy w tej sytuacji zarząd spółki z o.o. powinien uzyskać zgodę wspólników na zawarcie tej umowy?
W opisanym przykładzie do zawarcia umowy przedwstępnej nie będzie wymagana zgoda korporacyjna wydana przez wspólników. Zgodnie z poglądami wyrażonymi w doktrynie, przez czynność nabycia należy rozumień czynność prawną o skutku rozporządzającym (tj. np. umowa sprzedaży). W związku z tym w sytuacji opisanej w przykładzie zgoda korporacyjna wspólników, na zawarcie umowy przedwstępnej sprzedaży nieruchomości nie będzie wymagana, gdyż umowa przedwstępna ma skutek zobowiązujący do przeniesienia własności nieruchomości.
Zgoda korporacyjna na nabycie nieruchomości i środków trwałych przed terminem 2 lat od dnia zarejestrowania spółki (art. 229 KSH)
Zgoda korporacyjna wydana przez wspólników wymagana jest na zawarcie umowy o nabycie dla spółki nieruchomości albo udziału w nieruchomości lub środków trwałych za cenę przewyższającą jedną czwartą kapitału zakładowego, nie niższą jednak od 50 000 złotych, zawarta przed upływem dwóch lat od dnia zarejestrowania spółki, chyba że umowa ta była przewidziana w umowie spółki.
W Kodeksie spółek handlowych nie ma definicji środków trwałych, w związku z tym należy odwołać się do przepisów ustawy o rachunkowości. Według ustawy, środkami trwałymi są w szczególności:
- nieruchomości – w tym grunty, prawo użytkowania wieczystego gruntu, budowle i budynki, a także będące odrębną własnością lokale, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego,
- maszyny, urządzenia, środki transportu i inne rzeczy,
- ulepszenia w obcych środkach trwałych,
- inwentarz żywy.
Przykład:
W dniu 5 października 2023 roku sąd rejestrowy KRS wydał postanowienie w przedmiocie zarejestrowania w rejestrze przedsiębiorców KRS spółki z o.o. w dniu 5 października 2023 roku. Kapitał zakładowy spółki to 5.000,00 zł. W dniu 15 października 2023 roku, zarząd spółki z o.o. zamierza kupić maszynę, którą ta spółka wykorzysta do prowadzenia działalności gospodarczej. Cena maszyny to 70.000,00 zł. Czy spółka będzie musiała uzyskać zgodę korporacyjną wydaną przez wspólników na zawarcie tejże umowy?
W opisanym przykładzie nie upłynęły 2 lata od zarejestrowania spółki z o.o. w rejestrze przedsiębiorców KRS, jak również cena maszyny przekraczał ¼ kapitału zakładowego spółki z o.o. oraz kwotę 50 000 złotych. Z uwagi na to, będzie wymagana zgoda korporacyjna wspólników na zawarcie umowy nabycia maszyny.
Czy spółka z o.o. w każdym wypadku będzie musiała uzyskać zgodę wspólników na zawarcie ww. umowy? Otóż nie. Wyjątkiem będzie sytuacja, gdy wspólnicy przy zawiązaniu spółki z o.o. wskażą w umowie tejże spółki zamiar zawarcia umowy nabycia maszyny. W tym przypadku, wspólnicy w umowie spółki z o.o. zobowiązani się konkretnie określić przedmiot przyszłej umowy, jak również cenę nabycia maszyny.
Zgoda korporacyjna na rozporządzenie prawem lub zaciągnięcie zobowiązania do świadczenia o wartości dwukrotnie przewyższającej wysokość kapitału zakładowego (art. 230 KSH)
Zgodnie z Kodeksem spółek handlowych wymagana jest zgoda korporacyjna na rozporządzenie prawem lub zaciągnięcie zobowiązania do świadczenia o wartości dwukrotnie przewyższającej wysokość kapitału zakładowego spółki z o.o., chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Przepisu art. 17 § 1 KSH nie stosuje się.
Zgodnie z powyższym przepisem, umowa spółki z o.o. może wyłączyć konieczność uzyskania ustawowej zgody na rozporządzenie prawem lub zaciągnięcie zobowiązania do świadczenia o wartości dwukrotnie przewyższającej wysokość kapitału zakładowego. W wypadku, gdy umowa spółki z o.o. nie wyłącza obowiązku uzyskania zgody, to dokonana czynność prawna bez uprzedniej zgody wspólników spółki z o.o. będzie ważna, jednakże członkowie zarządu narażą się na odpowiedzialność odszkodowawczą wobec spółki.
Przykład:
Spółka z o.o. posiada 10.000,00 zł kapitału zakładowego. Zarząd spółki z o.o. chciałaby podpisać umowę kupna pojazdu o wysokości 30.000,00 zł. Czy zarząd potrzebuje zgodę korporacyjna na zawarcie umowy?
W opisanym przykładzie, jeżeli umowa spółki z o.o., nie wyłącza konieczności uzyskania zgody wspólników na dokonanie przedmiotowej czynności prawnej, to będzie wymagana zgoda zgromadzenia wspólników, bowiem kwota zakupu wynosi 30.000,00 zł, tj. przekracza dwukrotność kapitału zakładowego spółki z o.o. W wypadku, gdy umowa zostałaby zawarta przez spółkę z o.o. bez wymaganej ustawowej zgody, to czynność prawna będzie ważna, jednak osoby dokonujące czynności prawnej w imieniu spółki z o.o. (jej członkowie zarządu) narażą się na ponoszenie odpowiedzialnością odszkodowawczej wobec spółki z o.o.
Zgoda na zajmowanie się interesami konkurencyjnymi spółki z o.o. (art. 211 KSH)
Zgodnie z kodeksem spółek handlowych członek zarządu nie może bez zgody spółki zajmować się interesami konkurencyjnymi ani też:
- uczestniczyć w spółce konkurencyjnej jako wspólnik spółki cywilnej, spółki osobowej lub
- jako członek organu spółki kapitałowej bądź,
- uczestniczyć w innej konkurencyjnej osobie prawnej jako członek organu,
- uczestniczyć w konkurencyjnej spółce kapitałowej w przypadku posiadania przez członka zarządu co najmniej 10% udziałów lub akcji tej spółki albo prawa do powołania co najmniej jednego członka zarządu.
Zgoda korporacyjna na prowadzenie działalności konkurencyjnej przez zarząd udzielana jest przez organ uprawniony do powołania zarządu (jeżeli umowa spółki z o.o. nie stanowi inaczej, będą to wspólnicy spółki z o.o.). Wspólnicy spółki z o.o. mogą w umowie spółki z o.o. wskazać inny organ uprawniony do wydania zgody członkowi zarządu spółki z o.o. na zajmowanie się interesami konkurencyjnymi.
Wspólnicy w umowie spółki z o.o. nie mogą wyłączyć zakazu konkurencji członków zarządu. Mogą natomiast w umowie spółki z o.o. udzielić członkowi zarządu zgody na prowadzenie działalności konkurencyjnej. Co jednak w przypadku, gdy członek zarządu naruszy zakaz konkurencji? W tej sytuacji naraża się na ponoszenie odpowiedzialności odszkodowawczej wobec spółki z o.o.
Kliknij i napisz do nas. Zapraszamy na konsultacjePodsumowanie
Powyższe przepisy wskazują, jak ważne jest aby spółka z o.o. przed dokonaniem danej czynności prawnej (zaciągnięciem zobowiązania) zweryfikowała zapisy umowy spółki z o.o. jak również odpowiednie przepisy Kodeksu spółek handlowych. Okazać się może, że na dokonanie czynności prawnej przez spółkę z o.o., np. na zawarcie umowy nabycia pojazdu czy umowy pożyczki wymagana jest zgoda korporacyjna wydana przez wspólników spółki z o.o.
Dokonana czynność prawna przez spółkę z o.o. bez wymaganej zgody właściwego organu spółki z o.o. może okazać się bezwzględnie nieważna lub ważna, jednak członek zarządu dokonujący czynności w imieniu spółki z o.o. będzie odpowiadał za szkodę wyrządzoną spółce z o.o.
Masz wątpliwości i nie wiesz czy czynność, którą zamierzasz dokonać w imieniu spółki z o.o. wymaga dodatkowej zgody innego organu spółki z o.o.? Skontaktuj się z zawodowym pełnomocnikiem adwokatem lub radcą prawnym specjalizującym się w obsłudze korporacyjnej spółek, aby pomógł przeprowadzić daną transakcję bezpiecznie prawnie.
Pomocne? 🙂 Sprawdź w czym jeszcze możemy udzielić Ci wsparcia!
Zapisz się na newsletterPodobne artykuły
Dokapitalizowanie spółki- pożyczka czy dopłaty w spółce z o.o.
Szybka likwidacja oddziału przedsiębiorcy zagranicznego
