Obliczanie odsetek ustawowych i prawidłowe formułowanie w pozwie żądania o nie
W przypadku gdy nasz kontrahent opóźnia się w zapłacie należności, a nasza cierpliwość już dawno się skończyła, warto wiedzieć, w jaki sposób prawidłowo określić żądanie o zapłatę odsetek ustawowych za opóźnienie, aby sąd bez żadnych wątpliwości szybko wydał nakaz zapłaty przeciwko niesolidnemu dłużnikowi. Ważne, by wiedzieć, choćby wyjściową rzecz, czyli to, jak liczyć odsetki ustawowe.
O ile żądanie zapłaty odsetek ustawowych za opóźnienie, czy też odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych (dalej: odsetki) jest uprawnieniem, a nie obowiązkiem, to należy się stosować do kilku zasad określonych przepisami prawa.
Komu należą się odsetki za opóźnienie – Zasada nr 1
Przede wszystkim odsetki należą się za opóźnienie, a więc niezależnie od tego czy kontrahent ponosi winę lub odpowiedzialność za brak terminowej płatności należności.
Od tej reguły są jednak wyjątki:
Po pierwsze, nie nastąpi opóźnienie (według prawnej definicji, a nie potocznego pojęcia) jeśli brak zapłaty stanowi konsekwencję naszego zaniechania.
Po drugie, w umowie strony mogą wprowadzić ograniczenie tej zasady i ustalić, że odsetki należą się jedynie w przypadku zwłoki w płatności, a więc zawinionego opóźnienia w zapłacie po stronie kontrahenta.
Kliknij i napisz do nas. Zapraszamy na konsultacjeJak obliczyć odsetki ustawowe? – Zasada nr 2
Istotnym jest również prawidłowe określenie początku biegu terminu do naliczania odsetek. Jak obliczyć odsetki ustawowe?
Odsetki liczy się od dnia następującego po ostatnim dniu wyznaczonym do zapłaty. Jeśli więc np. na fakturze VAT ostatni dzień zapłaty przypada na 28 sierpnia 2019 roku, to odsetki należne są od dnia 29 sierpnia.
Od tej zasady jest jednak niewinny wyjątek, a który w praktyce może sporo namieszać. Zawsze należy sprawdzać, czy przypadkiem ostatni dzień terminu płatności nie przypada na niedzielę, inny dzień ustawowo wolny od pracy lub sobotę.
Zgodnie z przepisem art. 115 ustawy Kodeks cywilny (dalej: kc), jeżeli koniec terminu do wykonania czynności przypada na dzień uznany ustawowo za wolny od pracy lub na sobotę, termin upływa następnego dnia, który nie jest dniem wolnym od pracy ani sobotą.
Co to oznacza? Przypatrzmy się na przykładach.
Przykład przesunięcia naliczania odsetek – jak wygląda obliczanie odsetek ustawowych w takim przypadku?
Na fakturze VAT wskazano 14 dniowy termin płatności. Ostatni, a więc czternasty dzień przypadł na sobotę. Odsetki zgodnie z przepisem art. 115 kc będą naliczane od wtorku. Dzieje się tak, gdyż ostatni dzień do zapłaty uległ przesunięciu na poniedziałek.
Przykład naliczania odsetek
Na fakturze VAT wskazano 14 dniowy termin płatności. Ostatni, a więc czternasty dzień przypadł na piątek. Odsetki będą naliczane od soboty, gdyż ostatni dzień płatności przypadł na dzień inny niż wskazany w przepisie art. 115 kc.
Zawsze przygotowując żądanie zapłaty, należy sprawdzić wstecz kalendarz i upewnić się czy prawidłowo został określony początek biegu terminu zapłaty odsetek.
Pierwszeństwo spłaty odsetek – Zasada nr 3
Jeśli kontrahent uregulował należność po terminie, w pierwszeej kolejności masz prawo zaliczyć wpłatę na poczet odsetek.
Wynika to z przepisu art. 451 § 1 kc, który stanowi, że jeśli dłużnik mający względem tego samego wierzyciela kilka długów tego samego rodzaju może przy spełnieniu świadczenia wskazać, który dług chce zaspokoić. Jednakże to, co przypada na poczet danego długu, wierzyciel może przede wszystkim zaliczyć na związane z tym długiem zaległe należności uboczne oraz na zalegające świadczenia główne.
Celem wyjaśnienia, należności uboczne są to m.in. odsetki.
Aby zrozumieć mechanizm opisany w przepisie art. 451 § 1 kc posłużmy się przykładem.
Przykład kolejności spłaty odsetek
Na fakturze VAT widnieje do zapłaty kwota 10 tyś zł brutto (kwestia podatków nie ma znaczenia). Kontrahent opóźnia się z jej zapłatą. Po upływie 3 miesięcy wpłaca 5 tyś zł, będąc w przeświadczeniu, że pozostała mu do zapłaty jeszcze kwota 5 tyś. zł oraz odsetki.
Tymczasem, otrzymując wpłatę 5 tyś zł, mamy prawo w pierwszej kolejności zaliczyć jej część na poczet powstałych przez okres 3 miesięcy odsetek (przykładowo 500 zł).
W konsekwencji, naszemu kontrahentowi pozostało do zapłaty nie 5 tyś zł, a 5,5 tyś zł wraz z odsetkami liczonymi od dnia następującego po dniu wpłaty przez niego kwoty.
(500 zł z wpłaconych 5 tyś zł zostało zaliczone na poczet zaległych odsetek, zaś pozostałe 4,5 tyś zł zmniejszyło pierwotną kwotę na fakturze do kwoty 5,5 tyś zł).
Kliknij i napisz do nas. Zapraszamy na konsultacjeŻądanie pozwu odnośnie odsetek – Zasada nr 4
Istnieje kilka sposobów formułowania żądania pozwu odnośnie odsetek i przedstawiają się w następujący sposób:
- żądanie zasądzenia kapitału (zwanego świadczeniem głównym) i odsetek liczonych od pierwszego dnia zaległości (patrz wyżej zasada nr 2)
- żądanie zasądzenia jedynie odsetek bez kapitału, w przypadku gdy kapitał ten został zapłacony w całości, jednakże z opóźnieniem. Odsetki wyliczone są jako kwota należna za okres liczony od pierwszego dnia zaległości do dnia faktycznej zapłaty kapitału (przy założeniu, że płatność nastąpiła jednorazowo),
- żądanie zasądzenia kapitału i wraz z nim odsetek wyliczonych kwotowo za okres liczony od pierwszego dnia zaległości do dnia poprzedzający dzień złożenia/wysyłania pozwu
- sposób jak powyżej 3 z tą zmianą, że od sumy kapitału oraz kwotowo określonych odsetek, można żądać odsetek od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty.
Odsetki ustawowe za opóźnienie, czy odsetki handlowe – Zasada nr 5
Nie dokładajmy pracy sędziom, a sami na tym zyskamy
Chodzi o precyzyjne formułowanie w treści pozwu żądań, aby sędzia nie musiał się zastanawiać, co autor miał na myśli. Nagrodą dla nas jest szybkość rozpatrzenia sprawy, a co w aktualnej sytuacji przeładowania pracą wymiaru sprawiedliwości, jest bardzo cenne.
Warto zatem wskazać czy domagamy się odsetek ustawowych za opóźnienie czy może odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych. Brak tego rozróżnienia spowoduje albo zasądzenia przez sąd odsetek niższych (patrz artykuł: https://tozalezy.com/odsetki-w-transakcjach-firmowych-b2b/), albo gorzej- wezwania przez sąd do sprecyzowania żądania pozwu, co przesuwa rozstrzygnięcie w czasie o ok. miesiąc.
Dobrowolne uregulowanie zaległości przed skierowaniem sprawy do sądu – Zasada nr 6
Na koniec warto dodać: starajmy się „dać szansę” naszemu kontrahentowi na dobrowolne uregulowanie zaległości zanim skierujemy sprawę do sądu.
Takie działanie nie stanowi jedynie przejawu naszej dobrej woli, ale daje podstawy żądania w późniejszym postępowaniu sądowym zasądzenia wyższych od minimalnych kosztów, w tym kosztów naszego profesjonalnego pełnomocnika (adwokata czy radcy prawnego).
Dla osób, które kiedykolwiek korzystały z usług profesjonalnego pełnomocnika wiadomym jest, że bardzo często rzeczywisty koszt takiej usługi przewyższa minimalne stawki określone w Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015 roku. W rezultacie, w przypadku wygranej sprawy sąd w swoim orzeczeniu standardowo zasądza na rzecz wygranego zwrot poniesionych kosztów – ale nie w rzeczywistej wysokości, lecz w tej minimalnej.
Aby uniknąć rozczarowania, czy wręcz posądzania pełnomocnika o nieuczciwość, warto zawsze domagać się w treści pozwu zasądzenia kosztów według spisu kosztów, przedstawiając stosowny dokument potwierdzający faktyczną wysokość należności: może niż być umowa, faktura VAT, potwierdzenie przelewu.
Tym nie mniej aby zwiększyć szanse na przychylność sądu do naszego wniosku warto wykazać, że podjęło się starania wyegzekwowania należności na etapie przedsądowym przedstawiając kopię dokumentu wezwania do zapłaty wraz z dowodem jego nadania do kontrahenta.
Kliknij i napisz do nas. Zapraszamy na konsultacjePozew z żądaniem odsetek ustawowych – Podsumowanie
Sformułowanie żądania pozwu w zakresie odsetek wydaje się proste i takim jest o ile stosujemy się opisanych w niniejszym artykule kilku zasad. W przypadku gdy nie mamy pewności jak prawidłowo taki pozew sporządzić, warto skorzystać z pomocy profesjonalnego pełnomocnika specjalizującego się w prawie cywilnym, w tym w szczególności posiadającego doświadczenie w sprawach sądowych, gdyż nie zawsze wygrywa ten kto ma racje, ale ten kto ma również sprytnego prawnika 😊.
Zapisz się na newsletterPodobne artykuły
Ugoda- kiedy warto ją rozważyć
Sąd uznał podwyżkę ceny energii za bezprawną i nakazał zwrot środków na rzecz klienta
